«شکل شناسی و گونه شناسی فیلم مستند» کتابی به قلم احمد ضابطی جهرمی است که در آن شکل، ساختار، روشها و مضامین مربوط به فیلم مستند در آن آموزش داده شده است.
دکتر احمد ضابطی جهرمی یکی از مدرسان و مستندسازان سینمای ایران است که سعی کرده با نگارش کتابهایی در زمینه گونهشناسی فیلمهای مستند در بخش تئوری پردازی سینما و تلویزیون نیز قدمهایی بردارد. یکی از مهمترین کتابهای او در این موضوع «شکل شناسی و گونه شناسی فیلم مستند» نام دارد که در سال ۱۳۹۳ به مناسبت برگزاری هشتمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» منتشر شد.
مطالب کتاب «شکل شناسی و گونه شناسی فیلم مستند» بخش مرکزی و عمدهای از مباحث مربوط به طرح نظریهای درباب «شناخت شکل فیلم مستند» را دربر میگیرد. بخش اصلی این نظریه مفاهیمی چون شکل، ساختار، روشها و مضامین مربوط به زیرگونههای فیلم مستند را شامل میشود.
کتاب شامل ۱۰ بخش است که عناوین آن به ترتیب عبارتند از: «چشمانداز نظری»، «مستند شناسی»، «گفتمان شکل و ساختار در سینمای مستند»، «شکل شناسی و گونه شناسی فیلم مستند»، «شیوه شناسی و بازنمایی واقعیت در سینمای مستند»، «سبکهای کهن و نوین مستند»، «مستندهای دورگه»، «محتوا و پژوهش در سینمای مستند»، «مقدمه سازی برای فیلم مستند» و «انسان شناسی تصویری و سینمای مستند».
ضابطی جهرمی در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب نوشته است: «نظریه شناخت شکل به طور کلی به مطالعه، بررسی و معرفی گونهها و زیرگونههای فیلم همچنین به ساختارهای فنی (بصری ــ تدوینی) و خصوصیات زیبایی شناسی آثار سینمایی میپردازد. این کار عمدتا از طریق ترکیب نتایج پژوهشهای علمی و نظری چندگانه و مطالعات متنوع بینرشتهای انجام میشود.
اثرگذاری سینما و فیلمها بر زندگی مردم غیر قابل انکار است؛ فیلمها میتوانند در زندگی مردم اثرات زیادی بگذارند و گاهی محرک طلاق، رفاهزدگی و یا زندگی خوب باشند و باید مراقب این اثرات سوء بود.
شاخصه های سینمای دینی از دیدگاه آیت الله العظمی مکارم
حضرت آیت الله مکارم شیرازی در سخنانی به شاخصه های سینمای دینی پرداخته اند که به این شرح است: بدیهی است مجموعه عقائد، تاریخ، آداب و رسوم جامعه، ادبیّات و هنر، همان فرهنگ جامعه است،[1]از سوی دیگر تأثیر فرهنگ جامعه در پرورش فضائل و رذائل جامعه غیر قابل انکار است، [2] زیرا مقولۀ فرهنگ، مجموعه امورى است که به روح و فکر انسان، شکل مى دهد و انگیزه اصلى او را به سوى مسائل مختلف، فراهم مى سازد.[3]لذا باید از تمام وسائل سمعى، بصرى، برنامه هاى عملى، قصص، داستانها، ادبیات، شعر و هنر به معنى اصیل و سازنده استفاده کرد تا کلمات حق به دلها راه یابد[4] آن چنان که دلنشین گردد، حق طلبان ارشاد شوند و نسبت به لجوجان اتمام حجت شود.[5]
در این میان برخی از مسائل ،حساستر از حوزه های دیگر است، به ویژه مقولۀ سینما که با حساسیتهای بسیاری روبهرو هستیم و مطالب و مفاهیم بسیاری وجود دارد که میتواند در قالب سینما جامعه را هدایت یا گمراه کند.[6]
چیستی مفهوم سینمای دینی
پدید آمدن حکومت دینى و صبغه فقهى آن و حاکم شدن فقه و فقیه، مایه نگرش جدید به متون و نصوص دینى شده است، به گونه اى که سبب گردیده هم راه حلّى در چارچوبه احکام اسلامى براى مسائل مستحدثه اى همانند رادیو ، تلویزیون و سینما، فیلم و تئاتر.. از متون دینى به دست آید و هم در بعضى از فتواهاى قبلى تجدید نظر شود.[7]با این تفاسیر، در صورتى که سینما خالى از امور خلاف شرع باشد، و سبب آموختن مسائل دینی، اجتماعى، تربیتى و اخلاقى شود می توان به آن سینمای دینی اطلاق نمود.[8]
تاثیر فیلم و سینما بر زندگی مردم
در اصل تأثیر و رنگ پذیرى از محیط و تکنولوژی در زندگی، همه مشترکند. این مطلب طبق موازین عادى و مادّى قابل انکار نیست؛ حتّى بعضى در این قسمت به اندازه اى افراط کرده اند که افکار انسان را به طور کلّى، انعکاسى از وضع محیط زندگى مادّى او دانسته اند.[9]
بدیهی است تأثیر پذیرى جزء طبیعت انسان و هر موجود مادى دیگر است [10] لذا گاه نگاه کردن به یک فیلم، می تواند افق معرفتی افراد را تغییر داده و تبدیل به عادت نماید.[11]
اینگونه است که اثرگذاری سینما و فیلمها بر زندگی مردم غیر قابل انکار است؛ فیلمها میتوانند در زندگی مردم اثرات زیادی بگذارند و گاهی محرک طلاق، رفاهزدگی و یا زندگی خوب باشند و باید مراقب این اثرات سوء بود.[12]
در تشریح اثرگذاری فراوان صنعت سینما و فیلم باید تأکید نمود؛ با فیلم کارهای بسیاری میشود کرد همانگونه که فیلمی چون فیلم امام علی(ع) آنچنان تاثیرگذاری چشمگیری داشت.[13]
زیبایی شناسی؛ اصل راهبردی در تحقق سینمای دینی
دکتر ابراهیم فیاض استاد دانشگاه فیلم سینمایی "یه حبه قند" ساخته رضا میرکریمی را یک فیلم کاملا ایرانی دانست و تاکید کرد این فیلم جهشی در سینمای ایران محسوب میشود.
دکتر ابراهیم فیاض استاد دانشگاه که فیلم سینمایی "یه حبه قند" را در حوزه هنری دیده است، درباره این فیلم به خبرنگار مهر گفت: "یه حبه قند" اعجازی در سینمای ایران است. بیشتر افرادی که فیلم را دیدهاند متعجب شدند. میرکریمی با ساخت این فیلم یک جهش در سینمای ایران ایجاد کرده است.
وی افزود: در کنار بازی خوب بازیگران حرفهای "یه حبه قند"، یکی دیگر از ویژگیهای منحصر به فرد فیلم بازی خوب کودکان است. وی در این بخش کار بسیار موفق بوده و توانسته بازیهای روانی از آنها به تصویر بکشد. به همین دلیل تمام قشرهای جامعه میتوانند با آن ارتباط برقرار کند.
دکتر فیاض ادامه داد: در "یه حبه قند" فرهنگ ایرانی به درستی به تصویر کشیده شده است. زنان در این فیلم شاکله زندگی ایرانی را نشان میدهند. نگار جواهریان فرزند کوچک خانواده که نقش عروس را دارد، بازی بسیار متفاوتی ارائه کرده است. وی سنگ صبور تمام شخصیتهای فیلم است. بعد از پایان فیلم تماشاگران تا چند دقیقه میرکریمی را تشویق کردند.
حضرت آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه در دیدار با رییس و هیئت رئیسه دانشگاه صدا و سیما و دانشکده دین و رسانه با تسلیت شهادت امام سجاد(علیه السلام) فرمودند؛ این امام همام قهرمان پیام رسانی و مدیریت پسا عاشورایی است؛ یکی از مهمترین عوامل ماندگاری عاشورا مهندسی پیام رسانی این واقعه است.
مدیر حوزه های علمیه با تأکید بر این که پیام عاشورا در درون ماندگاری این حادثه تجلی یافته است، اظهار داشت: پیام رسانی عاشورا در درون ذات و هویت آن قرار دارد، که قهرمانش حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) و امام سجاد(علیه السلام) هستند.
وی یادآور شد: علی رغم عوامل مزاحم و تهدیدات پیش روی واقعه عاشورا و دخالت های اموی برای تضعیف جلوه عاشورا، این اقدامات با شکست مواجه شدند که معمار این مهندسی امام سجاد(علیه السلام) بودند.
آیت الله اعرافی، دعا و نیایش گری را یکی دیگر از ابعاد شخصیتی امام سجاد(علیه السلام) عنوان کرد و اذعان داشت: در دعا و نیایش بعد ذاتی اتصال با حضرت حق نهفته که شکوفایی جان و دل روح آدمی را به دنبال دارد.
آیت الله اعرافی در بخش دیگری از سخنان خود به تأکید رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در رابطه با جایگاه هنر در زیست بشری اشاره نمود و اذعان داشت: با بلوغی که حوزه های علمیه پیدا کرده، نظام جامع هنر و رسانه مورد توجه این نهاد فاخر دینی بوده، راهبرهای آن مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
وی به رده بندی هنر در حوزه های علمیه اشاره نمود و اظهارداشت: آموزش های هنر و رسانه در متن برنامه های حوزه های علمیه ورود نموده، در نقشه جامع رشته های حوزوی از جایگاهی ارزشمند برخودار شده است؛ امیدواریم ضمن بازتعریف بسیاری از رشته های علمی در حوزه های علمیه، قدم های مستحکمی را در راستای ارائه نگاه های دین به حوزه های مختلف علمی برداریم.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت الله اعرافی در دیدار با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که عصر امروز در مرکز مدیریت حوزه های علمیه برگزار شد با اشاره به ظرفیت های بین حوزه و وزارت ارشاد اظهار داشت: حوزه و وزارت ارشاد در برخی زمینه ها از جمله شورای فرهنگ عمومی دارای اشتراکاتی هستند که می تواند محلی برای همکاری باشد، اسناد مصوب شورای انقلاب فرهنگی محلی دیگر برای اتصال این دو بخش با هم است.
آیت الله اعرافی یادآور شد: امروز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدون سیاسی کاری در بخش هنر می تواند در کشور نشاط اجتماعی را ایجاد کند، در اصل اگر هنر در قالب موازین اسلامی و خلاف عرف نباشد می تواند برای جوانان و عموم مردم نشاط اجتماعی ایجاد کند بدون آنکه از خط قرمز عبور شده باشد.
رییس مرکز مدیریت حوزه های علمیه ابراز داشت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید یک نگاه فلسفی تمیز و درست را داشته باشد و ما نیز می توانیم در این میان در مباحث تولیدات فکری از طریق حوزویان کمک کنیم.
وی در پایان گفت: امروز حوزه هایی چون سبک زندگی اسلامی اهمیت ویژه ای دارد که حوزه در هم افزایی با ارشاد می تواند در این بخش تاثیرگذار باشد.
نظر کلی درباره سینما و تولید فیلم های طنز، ترسناک، فیلم برداری از مردگان و اجساد آنها، چهره پردازی (گریم) در فیلم سازی و پوشیدن لباس روحانیان توسط بازیگران در فتاوای حضرت آیت الله مکارم شیرازی دامت برکاته
ماهیت سینما
عنوان سوال: نظر جنابعالی در مورد سینما چیست؟
پاسخ: در صورتی که سینما خالی از امور خلاف شرع باشد، و سبب آموختن مسائل اجتماعی، تربیتی و اخلاقی شود، یا لااقلّ جنبه سرگرمی سالم داشته باشد، مجاز است.
هنر پیشگی زن
سوال: هنرپیشگی زن، که در فیلم های مختلف نقش همسری برای افراد گوناگون را دارد، چه حکمی دارد؟
پاسخ: اگر موجب فسادی نباشد، اشکالی ندارد.
تصویر سازی از انبیاء و امامان معصوم (علیهم السلام)
سوال: نظر حضرت عالی درباره تصویر سازی از رسول اکرم(صلی الله علیه وآله)و امامان معصوم و یا انبیای الهی(علیهم السلام) چیست؟
پاسخ: هرگاه تصویر و عکس موجب اهانت به مقام آن بزرگواران نباشد، و نسبت قطعی به آنها داده نشود، اشکالی ندارد.
معیار صدق اهانت در تصویر سازی از معصومین (علیهم السلام)
سوال: معیار و ملاک صدق اهانت، یا عدم صدق اهانت در تصویر سازی چیست؟ پخش آن از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی چه حکمی دارد؟
پاسخ: معیار آن است که در عرف آن را هتک بدانند، و در صورتی که اهانت آمیز باشد، جایز نیست.
تولید فیلم های طنز و خنده دار
س:ساختن فیلم های خنده دار و تفریحی سالم چه حکمی دارد؟
پاسخ: مانعی ندارد.
قائم مقام مرکز پژوهشهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، گفت: فعالیت هزاران شبکه ماهوارهیی علیه مذهب تشیع دلیلی متقن بر حقانیت این مذهب الهی است.
دکتر احمد پهلوانیان در نشست تخصصی "بررسی تهاجمات رسانهیی ضداسلام، راهکارهای مقابله و جایگاه مبلغان و نخبگان جهان اسلام" که در سالن آمفی تئاتر جامعه المصطفی العالمیه مشهد مقدس با حضور طلاب ایرانی و غیر ایرانی برگزار شد، با تاکید بر اینکه در شبکههای ماهوارهیی علیه هیچ مذهب و دینی فعالیت نمیشود، جز اسلام ناب محمدی(ص)، این مهم را دلیلی بر حقانیت مذهب حقه تشیع برشمرد.
وی به سپهر رسانهیی غرب بر علیه اسلام و به خصوص مذهب حقه تشیع اشاره و یادآور شد: از آغاز تاریخ بشر تاکنون شیطان با تمام قدرت خود قصد داشته است تا نور الهی را در قلوب مومنان خاموش کند و هر روز که سپری میشود این دشمنی بیشتر نمایان میشود.
بعضی از رسانهها تابلو و ویترین ابلیس علیه تفکر توحیدی هستند
اسفندیاری با اشاره به اهمیت رسانه گفت: آینده هر جامعهای در گرو رسانه است. جامعه بیرسانه، جامعه بیتصویر است و جامعهای که نمیداند از کجا آمده و به کجا میرود، جامعهای است که دیگران تصویرش را میسازند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا، در مراسم تودیع و معارفه رییس دانشگاه صدا و سیما، شهاب اسفندیاری سرپرست دانشگاه صداوسیما در سخنانی با قدردانی از حسن اعتماد دکتر علی عسکری به وی، از جسارت رئیس رسانه ملی در انتخاب نیروی جوان برای این مسئولیت خطیر قدردانی و اظهار امیدواری کرد بتواند با عملکرد مناسب این اعتماد را حفظ کند.
وی تصریح کرد: این دانشگاه، گنجینهای از نیروهای انسانی است؛ اما وقتی تعلق خاطر دکتر عسکری را به دانشگاه دیدم، برایم حجت شد تا این مسئولیت را بپذیرم.
اسفندیاری با اشاره به اهمیت رسانه گفت: آینده هر جامعهای در گرو رسانه است. جامعه بیرسانه، جامعه بیتصویر است و جامعهای که نمیداند از کجا آمده و به کجا میرود، جامعهای است که دیگران تصویرش را میسازند.
وی ابراز امیدواری کرد که این دانشگاه در حوزه نظری هم بتواند به قطب مطالعات رسانه در کشور و منطقه تبدیل شود.
شفقنا– مدیر حوزه های علمیه ایران با تاکید بر اینکه تحرکات ضد فرهنگی دشمن مشکلاتی را برای جامعه اسلامی به دنبال داشته است، افزود: بررسی مشکلات فرهنگی جامعه باید به صورت ویژه مورد توجه صدا و سیما قرار گیرد تا این مجموعه بتواند راهکارهای لازم را در راستای رفع این مشکلات دنبال کند.
به گزارش خبرنگار شفقنا در قم، آیت الله علیرضا اعرافی شامگاه دوشنبه در دیدار رئیس ومعاونین مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما اظهارداشت: اگر بخواهیم خیلی کلان به بحث حوزه و رسانه نگاه کنیم هنوز به آن ایده و افق کلان اندیشه دینی و حوزوی در صدا و سیما دست پیدا نکرده ایم.
او ادامه داد: در خصوص بحث حوزه و رسانه، آن ایده و چشم انداز کلانی که باید دنبال کرد اینست که ما حوزه را به عنوان متصدی اندیشه دینی در فضای رسانه، هنر و مجاز تجلّی ببخشیم و در حقیقت نگاه کلان هنری -رسانه ای به معنای عام آن بتواند در شالوده حوزه تجلی پیدا کند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اگر این افق را مدنظر قرار دهیم، خیلی فاصله داریم یعنی اندیشه دینی با حوزه در حقیقت به رغم کارهای زیادی که انجام شده خیلی فاصله دارد.
او با اشاره به حضور متعدد خود در سیمنارهای و همایش های بین المللی یادآور شد: من بارها در خارج از کشور در نشست های مختلف که یکی از آنها در مالزی بود که بحث هنر قدسی و جایگاه ایران در یک پنل تخصصی مطرح می شد، حضور یافتم.
به گزارش خبرگزاری فارس، جمعی از مدیران و مسئولین سازمان هنری رسانه ای اوج با حضور در محل بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با آیت الله جوادی آملی دیدار و گفتگو کردند.
آیت الله جوادی آملی در این دیدار با تسلیت درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی اظهار داشت: درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی نشان داد انسان می تواند یک عمر درست زندگی کند و در راه هدف بلند خود، هر آسیب و رنجی که به او رسید را تحمل کند.
وی در ادامه اولین قدم انسان در مسیر هنرمند شدن را شناخت خود عنوان کرد و بیان داشت: اولین قدم در هنرمند شدن این است که انسانِ هنرمند، خود را بشناسد تا بعد بتواند خوابیده ها و افراد ساکن را بیدار و پویا کند. هنرمند باید خود را بشناسد که موجودی ابدی است، چرا که دین می گوید شما تنها یک دشمن دارید و آن مرگ است که در مصاف با آن پیروز هستید و شما مرگ را می میرانید نه اینکه بمیرید.
این مرجع تاکید کرد: بهترین هنر آن است که هنرمند ابتدا خود را بشناسد چرا که اگر خود را نشناسد هنری نخواهد داشت، هنر باید بوی ابدیت بدهد و نشان دهد که انسان ثابت است و نه ساکن! اگر چنین ایمانی در هنرمند بود فکر ابدی و خروجی ابدی نیز خواهد داشت.
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی اسرا حضرت آیت الله جوادی آملی در دیدار با استاد فرشچیان و هیئت همراه فرمودند: بزرگان دین ما آنها کارهای خودشان را کردند در روزی که هنر در حدّ ادبیات بود و هنر از گوش به آغوش به تعبیر حکیم سنایی نیامده اکنون که به جایی رسید که به تعبیر جناب حکیم سنایی و امثال او از علم به عین آمد و از گوش به آغوش باید آن معارف عقلی را محسوس کرد. هنر آنچه در غرب رایج است به صورت فیلم، به صورت سینما یک دور باطلی است از حس به خیال از خیال به حس، از حس به خیال از خیال به حس، لذا به عقل نمیرسد و پایانش هم همین سرگردانی است هیچ هرزگی نشد و نیست که اینها انجام ندهند اما سیر نمیشوند چون انسان یک گمشده دیگری دارد. جنگ کردند جنگ جهانی اول، جنگ جهانی دوم میلیونها خون ریختند سیر نشدند خاورمیانه مورد تاخت و تاز آنها بود و هر روز هست سیر نشدند، شرق ما افغانستان و پاکستان کشتار هر روز، غرب ما عراق کشتار هر روز آنها را سیر نکرد، پس نه از نظر جاذبه نه از نظر دافعه چیزی بشر را آرام نمیکند مگر ﴿أَلاَ بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ﴾ و آنچه در غرب نیست همین است فیلم هست، تلویزیون هست، سینما هست ولی یک دور باطلی است از حس به خیال از خیال به حس، از خیال به حس از حس به خیال.
ایشان درادامه افزودند: هنر دینی سه پایگاه اصلی دارد یکی تجلّی معقول، یکی فرودگاه خیال، یکی خروجیاش هم جمال محسوس. اگر هنر، عقلی نباشد همین فیلم و سینماهای رایج است
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی اسراء: دکتر ایوبی معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه جمعی از هنرمندان سینمایی کشور با حضور در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی دیدار و گفتگو کردند.
آیت الله العظمی جوادی آملی در این دیدار با تاکید بر این نکته که هنر به ویژه سینما، باید محل تجلی حق و حقیقت باشد؛ اظهار داشتند:
باید توجه داشت که سینما، یک رسانه مجازی نیست؛ هرجا که فکر و اندیشه و هنر در جریان است فضا فضای حقیقت است لذا همه ما در فضای حقیقت زندگی می کنیم، کسانی که از برخی هنرها و رسانه ها به «مجازی» یاد می کنند اگر راه اندیشه را راه مستقیم میدانستند هرگز از این فضا به فضای مجازی یاد نمیکردند.
بسیاری از جوامع بشری با حس و تجربه حسی زندگی میکنند و نه تجرید، تجرید به حکماء تعلق دارد، بشر در یک قرن گذشته با از سر گذراندن جنگ جهانی اول و دوم و جنگهای نیابتی اخیر، تجربه کرده و فهمیده است که با جنگ، کشتار و زور نمیشود جهان را اداره کرد منتهی راه بعدی و جایگزین آن را بلد نیست! کشتن نه! جنگ نه! اما چه؟
معظم له بشر امروز را موجودی در جستجوی گمشده حقیقی خود معرفی کردند و ابراز داشتند:
غربی ها خیال کردند که سرگرمی های بشری میتواند خلأ معنوی بشر امروز را پر کند در حالی که بشر یک گمشدهای دارد و آن گمشده مشترکات فطرت است؛ همهٴ انسانهای جهان یک زبان مشترک دارند،.
«مجید مجیدی» کارگردان و «محمدمهدی حیدریان» تهیهکننده فیلم سینمایی محمد (ص) با آیتالله جوادی آملی دیدار کردند.
در این دیدار گزارشی از روند تحقیق و نگارش فیلمنامه، مضامین در نظر گرفته شده، شکل روایت فیلم و چگونگی انتخاب عوامل دستاندرکار این پروژه به اطلاع آیتالله جوادیآملی رسید.
* اگر کسی خواست درباره موضوعات عالی هنرنمایی کند، باید هنرش عالی باشد
آیتالله جوادیآملی در ابتدای صحبت خود گفت: گزارش نافع و مسرتبخشی را شنیدم. امیدوارم که خداوند سعی بلیغ شما را به احسن وجه مشکور کند و توفیق ارائه خدمات برتر و بهتر را به همه شما و همکارانتان مرحمت کند. چند نکته هست که مربوط به فیلم و مربوط به وجود مبارک پیغمبر (ص) است. امروز جهان با هنر زندگی میکند. یک وقتی با ادبیات و شعر زندگی میکرد. گاهی مثلاً یک قصیده، گروهی را ساقط میکرد، گروهی را روی کار میآورد. در دوران عباسیان، یک قصیده چنین تأثیری میگذاشت. اینکه میبینید شاعری از ایران به دربار هند میرود و ملکالشعرای هند میشود، به این دلیل است که آنموقع شعر میتوانست حرف اول و آخر را بزند. امروز هنر این سهم را دارد.
وی ادامه داد: اگر کسی خواست درباره موضوعات عادی هنرنمایی کند، داشتن همان فکر عادی کافی است. اما اگر کسی خواست درباره موضوعات عالی هنرنمایی کند، باید هنرش عالی باشد. یعنی همانطور که خود پیغمبر (ص) تحولی در جهان ایجاد کرد، فیلم آن حضرت هم باید تحول ایجاد کند. وگرنه میشود یک فیلم عادی.
آیتالله جوادیآملی اضافه کرد: یهودیت و مسیحیت در جریان فیلمسازی پیشرفت کردند، اما ما در اسلام به خودمان اجازه نمیدادیم که مسائلمان به زبان سینما درآید. این پرهیز یا بهخاطر ابتذال سینما بود یا بهخاطر اینکه ما هنرمندی نداشتیم که بتواند مفاهیم وحی را از مرحله شهود به عقل دربیاورد، عقل را به مرحله خیال درآورد، خیال را حسی کند تا بشود سینما. قالب سینما از خیال به حس میآید. توجه داشته باشید که در فرهنگ قرآن به خیالباف میگویند مختال. اما اختیال از باب افتعال است، تخیل از باب تفعل. خداوند، خیالباف و خیالساز را دوست ندارد: «لایحب کل مختال فخور». اما اگر انسان عاقل باشد و آن عقل را به خیال منتقل کند، و از خیال به حس بیاورد، این مایه علمی دارد. اما اگر از خیال نشئت گرفته و به حس تبدیل شده، این میشود مختال. در سینما، فیلمها غالباً مختالانه است. یعنی خیال است و بعد به حس تبدیل میشود. یک هنرمند سینمایی باید وحی را خوب بشناسد، آن مشهود را از دالانی صحیح به معقول تبدیل کند، بعد معقول را متخیل کند و متخیل را محسوس کند تا قابل عرضه باشد. وگرنه علمی نیست. و این معنا چون نبوده کسی درکش نکرده است.
اگر می توانستم به استاد فرشچیان پیامی برسانم، توصیه می کردم که تابلویی بکشد تا منطق الطیر عطار و جریان سیمرغ او را بشکافد.
حضرت آیت الله جوادی آملی، در دیدار اعضای شورای برگزاری همایش ملی هنر و تبلیغ که عصر امروز در بنیاد علوم وحیانی اسراء برگزار شد، گفتند: هدف حوزه این نیست که هنرمند به جامعه عرضه کند، هدف حوزه آن است که هنرمندانه دین را به مردم برساند و تبلیغ نماید.
ایشان افزودند: ساختار دین اسلام هنری است و می بایست توسط حوزویان هنرمند با استفاده از ابزار هنر تبلیغ شود.
معظم له ادامه دادند: حوزه نباید تلاش کند که متخیل را محسوس کند، باید معقول را محسوس کند، هنر این است که معقول را محسوس کرد و در این زمینه ابتدا باید هنر را معنا نمود.
حضرت آیتالله جوادیآملی در تبیین معنای هنر، افزودند: هنر تجلی معقول در دستگاه خیال است که با خروجی جماد محسوس عجین می شود؛ بنابراین سه عنصر معقول، خیال و محسوس باید باشد تا هنر دینی باشد، اگر چیزی ریشه عقلی نداشته باشد و مبرهن نباشد، در دستگاه هنر اسلامی و دینی نیست.
هفتمین نشست از سلسله نشستهای پژوهشی مدرسه ملی سینمای ایران با موضوع «سینمای اسلامی درگستره ملی: فرصتهاوچالشها» عصر روز سهشنبه 12 مردادماه در محل مدرسه برگزار شد.
به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی مدرسه ملی سینمای ایران، این نشست که عنوان آن برگرفته از پژوهش هادی باباییفلاح بود، با سخنرانی او، شهاب اسفندیاری و اصغر فهیمیفر برگزار شد و رامتین شهبازی نیز به عنوان مجری-کارشناس اداره جلسه را برعهده داشت.
دکتر حسن خجسته باقرزاده؛ معاون پیشین صدا و سیما، در حاشیه هشتمین جشنواره اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسلامی، در گفت وگو با شبکه جهانی ولایت به بیان نقطه نظرات خود در مورد لزوم ایجاد گفتمان وحدت و قدرت رسانه ای جهان اسلام پرداخت.
به گزارش روابط عمومی شبکه جهانی ولایت، دکتر خجسته، در این گفت و گو با اشاره به انتخاب"گفتمان وحدت و قدرت رسانه ای جهان اسلام" برای شبکه جهانی ولایت عنوان کرد: من خیلی خوشحال هستم که در محضر عزیزان شبکه ولایت هستم. این شعار گفتمان وحدت، واقعا مبنایی اساسی است. علتش هم این است که ما باید یک بار همه مسلمانان را زیر یک چتر نگاه کنیم. از حیث جمعیت، از حیث ظرفیت، از جنبه شرایط ژئوپولوتیکی، امکان، توان و قدرت بسیاری است . بیاییم در سطح جهان ببینیم بر اساس این ظرفیت هایی که داریم، چه سهمی از جهان داریم؟ چه سهمی در تصمیمات جهانی داریم؟ هیچ. چرا؟ برای اینکه کشورهای اسلامی مثل ذره های دور از هم افتاده هستند. مسلمانان و فرق اسلامی مثل گروه های دور از هم افتاده هستند. از قدیم هم این بحثی که بین فرق اسلامی تفرقه بیاندازند وجود داشته است؛ چون همه متوجه بودند که اگر این وحدت اتفاق بیافتد، چه نتایج عجیبی خواهد داشت.
وحدت، شعار بنیادین و اساسی است؛ امیدوارم شبکه ولایت در تحقق این شعار موفق باشد
..... در ادامه دکتر خجسته با اشاره به جایگاه ماهوی و ضرورت شبکه جهانی ولایت عنوان کرد: وجود شبکه هایی مانند شبکه ولایت که برای دفاع از حقانیت شیعه و پاسخ مستقیم به شبهه پراکنی شبکه های وهابی است برای اینکه فکر نکنند شیعه حرفی برای گفتن ندارد برای شکستن نظریه مارپیچ سکوت ضرورت است. می شود گفت وجود شبکه ای مانند شبکه ولایت برای شکستن و نقض مارپیچ سکوت ضروری است.
آیتالله عبدالله جوادی آملی بعد از ظهر پنجشنبه 8 بهمن ماه در دیدار مجید مجیدی کارگردان فیلم سینمایی «محمد رسولالله(ص)» با بیان اینکه اگر هنرمندی کار خوب داشته باشد و شخصیت خوبی نداشته باشد، فقط از دنیا بهره میبرد، اظهار داشت: از دیدگاه امام علی(ع) ارزش هرکسی به دینداری او است.
وی با تأکید بر اینکه یک هنرمند باید ابتدا و انتهای کارش با خالق آفرینش باشد، افزود: انسان موجودی است که همیشه در راه است و فردی موفق است که ابتدا و انتهای کارش باخدا باشد.
استاد برجسته حوزه علمیه قم با بیان اینکه فیلم سینمایی «محمد رسولالله(ص)» باید تداوم داشته باشد، اظهار کرد: انتظار داریم این فیلم به دیگر ابعاد این شخصیت بزرگ بپردازد و دیگر دورههای زندگی ایشان را به تصویر بکشد.
وی با تأکید بر اینکه نباید نگران بیمهریها علیه این فیلم بود، اظهار داشت: پیشنهاد میکنم که با روشنفکران دینی هر کشور بابت ترویج ارزشهای شخصیت محمد رسولالله(ص) دیدارهایی داشته باشید.
آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه در فیلمها نباید مسئله شرک ترویج شود، توضیح داد: زبان تصویر میتواند اسلام را به بهترین شکل ترویج دهد.
وی با بیان اینکه حتی یک آهنگ خوب میتواند مسیر یک انسان را عوض کند، تصریح کرد: بسیاری از کسانی که با ارزشهای اسلامی ناآشنا هستند، فرصت مطالعه و ورود به بحثهای علمی ما را ندارند، اما میتوانیم با زبان هنر آنها را با فطرت خود آشنا کنیم.
متن کامل بیانات حضرت آیت آلله جوادی آملی (دام ظله) در دیدار با مدیران حوزه معاونت آموزش و پژوهش سازمان صدا و سیما و دانشکده صدا و سیما قم و مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما در سال 1387
بسم الله الرحمن الرحیم
بنده متقابلا مقدم شما بزرگواران را گرامی می دارم. از خدای سبحان مسئلت می کنیم که کوشش همه شما و سایر مسئولان را به احسن وجه بپذیرد و توفیق ارائه خدمات برتر و بهتر را به همه شما بزرگواران عطا بفرماید. از این جهت که شما بزرگواران در سازمان صدا و سیما کوشش و تلاش خالصانه دارید ما در عصری زندگی می کنیم که هنر تقریبا در ردیف مهمترین رشته های عصر ماست.
عدل و اعتدال در کار و هنر