اسطوره سازان تمدن ایرانی

«شکل‌ شناسی و گونه ‌شناسی فیلم مستند» کتابی به قلم احمد ضابطی جهرمی است که در آن شکل، ساختار، روش‌ها و مضامین مربوط به فیلم مستند در آن آموزش داده شده است.
دکتر احمد ضابطی جهرمی یکی از مدرسان و مستندسازان سینمای ایران است که سعی کرده با نگارش کتاب‌هایی در زمینه گونه‌شناسی فیلم‌های مستند در بخش تئوری پردازی سینما و تلویزیون نیز قدم‌هایی بردارد. یکی از مهم‌ترین کتاب‌های او در این موضوع «شکل‌ شناسی و گونه ‌شناسی فیلم مستند» نام دارد که در سال ۱۳۹۳ به مناسبت برگزاری هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» منتشر شد.

مطالب کتاب «شکل ‌شناسی و گونه ‌شناسی فیلم مستند» بخش مرکزی و عمده‌ای از مباحث مربوط به طرح نظریه‌ای درباب «شناخت شکل فیلم مستند» را دربر می‌گیرد. بخش اصلی این نظریه مفاهیمی چون شکل، ساختار، روش‌ها و مضامین مربوط به زیرگونه‌های فیلم مستند را شامل می‌شود.

کتاب شامل ۱۰ بخش است که عناوین آن به ترتیب عبارتند از: «چشم‌انداز نظری»، «مستند شناسی»، «گفتمان شکل و ساختار در سینمای مستند»، «شکل ‌شناسی و گونه‌ شناسی فیلم مستند»، «شیوه شناسی و بازنمایی واقعیت در سینمای مستند»، «سبک‌های کهن و نوین مستند»، «مستندهای دورگه»، «محتوا و پژوهش در سینمای مستند»، «مقدمه سازی برای فیلم مستند» و «انسان شناسی تصویری و سینمای مستند».

ضابطی جهرمی در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب نوشته است: «نظریه شناخت شکل به طور کلی به مطالعه، بررسی و معرفی گونه‌ها و زیرگونه‌های فیلم همچنین به ساختارهای فنی (بصری ــ تدوینی) و خصوصیات زیبایی شناسی آثار سینمایی می‌پردازد. این کار عمدتا از طریق ترکیب نتایج پژوهش‌های علمی و نظری چندگانه و مطالعات متنوع بین‌رشته‌ای انجام می‌شود.

اگرچه از اواخر دوره سینمای صامت (به ویژه در دهه ۱۹۲۰) تلاش گروهی از نظریه پردازان سینما متوجه وضع نظریه‌ای جامع و یکپارچه برای شناخت فیلم و توضیح چیستی آن از دیدگاه هنرشناسی بوده، لیکن هنوز نیز این هدف به طرز کاملا رضایت‌بخشی تحقق نیافته است، زیرا انجام این کار مستلزم مطالعات گسترده و ترکیب نتایج پژوهشی بسیاری از حوزه‌های سناخت است که تحولات سینما با آنها در زمانی نسبتا طولانی به طور بنیادی پیوند خورده است.»

«شکل ‌شناسی و گونه ‌شناسی فیلم مستند» نوشته احمد ضابطی جهرمی با شمارگان هزار و ۲۰۰ نسخه، ۳۲۸ صفحه و بهای ۲۰ هزار تومان از سوی نشر رونق به سفارش معاونت پژوهشی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی روانه کتابفروشی‌ها شده است.

«شیوه های بیان در سینما»، «سی سال سینما» و «پژوهش هایی در شناخت هنر ایران» از دیگر کتاب‌های منتشر شده این سینماگر و مدرس سینماست.