اسطوره سازان تمدن ایرانی

تحلیل دوره‌های انقلاب، جنگ و بازسازی مردم‌شناسی ارتباطی اسطوره و سینمای ایران

مردم شناسی ارتباطی اسطوره در سینمای ایران؛تحلیل دوره‌های انقلاب، جنگ و بازسازی اثری از علی اسکندری درباره ارتباط اسطوره و سینما و بازتاب‌هایش در سینمای ایران در سال‌های اخیر است.

این کتاب به ‏لحاظ نظری سعی دارد به غنای ادبیات اسطوره‏ای، به‏‌خصوص در حوزۀ مردم‏‌شناسی ارتباطی در مطالعات رسانه‌‏ها، کمک کرده و جای خالی تحلیل متون رسانه‌‏ای را بر اساس نظریات این حوزه جبران کند. در این پژوهش، از مفاهیم نظری یا اصولی استفاده می‌‏شود که پژوهشگران پیشین تا حدودی از آن سود جسته‌‏اند؛ ولی از حوزۀ مردم‏‌شناسی ارتباطی و تحلیل سه دوره، در کنار تحلیل شخصیت قهرمان (گونه، کارکرد، جنسیت، سن و مراحل فرازوفرود قهرمان در سه دورۀ نام‌‏برده) تاکنون بهره‌‏گیری نشده است. همچنین جامعۀ آماری و داده‌‏ها و شیوه‏‌های تحلیل متفاوت، این اثر را از آثار مشابه متمایز می‏‌سازد. از این‏‌رو، نتایج حاصل از این تحقیق ممکن است موجب آشنایی پژوهشگران با حوزۀ سینما و اسطوره و همچنین آشنایی فیلم‌‏سازان با اشکال قهرمانان تولیدشده در عرصۀ سینمای بعد از انقلاب شود. طبیعتاً شناخت وضع سیاسی ‏اجتماعی هر دوره و سپس تولید اسطوره‌‏های قهرمان متناسب با آن وضع و درنهایت شناخت دلایل اقبال مخاطبان به برخی فیلم‏‌ها، از نتایج دست‏‌یافتنی پژوهش این کتاب است.

بریده‌ای از کتاب اسطوره در سینمای ایران

قطب سازی و اسطوره سازی در فضای مجازی در بیان استاد رحیم پورازغدی
فایل صوتی

به انتخاب ۱۴۰ منتقد: «گوزن‌ها» بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران
 

در تازه ترین نظرسنجی ده ساله مجله فیلم که به انتخاب بهترین فیلم های ایرانی و خارجی منتقدان اختصاص دارد فیلم سینمایی «گوزن‌ها» به کارگردانی مسعود کیمیایی به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شد. این فیلم در نظرسنجی قبلی این مجله در سال ۸۸ هم این عنوان را به دست آورده و در دو نظرسنجی سالهای ۷۸ و ۶۷ فیلم «گاو» به عنوان بهترین فیلم انتخاب شده بود

«ناخدا خورشید»، «باشو غریبه کوچک»، «درباره الی» و «هامون» رتبه های بعدی را بدست آوردند.نکته جالب این نظرسنجی این است که از تولیدات سال ۸۸ تا ۹۸ تنها «جدایی نادر از سیمین» به فهرست ده فیلم اول راه یافته و فیلم‌های دهه های شصت و پنجاه بیشترین سهم را در انتخاب های منتقدان داشته اند

دیالوگ ماندگار فیلم گوزنها: وقتـــی می باختی باهات شریک میشدم، وقتــی می بردی تنهات میذاشتم

محسن عنایتی با آخرین ساخته‌اش «بنیامین»، نشان داد هنوز هم می‌توان به فکر ایده‌های تازه و جذاب در حوزه کودک و نوجوان بود. بنیامین از جمله فیلم‌های جشنواره کودک و نوجوان اصفهان امسال بود که توانست بازخوردهای متنوعی را از سوی مردم و منتقدان به دست بیاورد و ثابت کرد می‌توان داستان‌های قرآنی و تاریخی را به وسیله پویانمایی برای بچه‌ها ساده‌سازی کرد. بنیامین به کارگردانی آقای محسن عنایتی و تهیه‌کنندگی آقای مصطفی حسن‌آبادی، روایتگر داستان زندگی پسر بچه‌ای به همین نام در مصر باستان است؛ زمانی که فراعنه مصر مردم بنی‌اسرائیل را به بردگی و کار اجباری در معبد وا می‌داشتند. برای آشنایی بیشتر با این پروژه و چند و چون جشنواره کودک و نوجوان امسال گفت‌وگویی با کارگردان این پویانمایی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

باشگاه فیلم فرهنگ‌سرای ارسباران به مناسبت روز جهانی قدس، میزبان سیدمحمد حسینی مدرس دانشگاه و کارشناس فیلم بود. در این نشست، باشگاه فیلم به جریان‌شناسی صهیونیسم در سینمای جهان پرداخت.

سیدمحمد حسینی در خصوص شکل‌گیری کمپانی‌های شش‌گانه بزرگ هالیوود گفت: با بررسی کلی می‌توان به این نتیجه رسید که امپراتوری هالیوود تحت تاثیر رویاپردازی صهیونیسم با افرادی نظیر هری کوئن، ویلیام فاکس، لوئیس بی مایر و جک و هری وارنر که همه یهودی بودند، ادبیاتی را پیاده کرد که در ظاهر رویای آمریکایی نام گرفت و این امر البته اختراع یهودیانی بود که با این عنوان سبک زندگی یهودی را به مردم آمریکا تحمیل کردند که ظاهرش آمریکایی و عملاً سبک زندگی یهودیان است.

تئاتر و سینمای اسلامی

ساختن تئاتری که مطابق با اخلاق انسانی- اسلامی باشد زحمت دارد و سینما هم اگر بخواهد چنین باشد نیازمند به صرف مدت‌ها وقت است. و هرگز در متن سینما و تئاتر نوشته نشده است که باید مرکز فساد باشند. ۱۷ آبان ۱۳۶۲

لفظ فیلمفارسی به دلیل آن‌که بر پدیدهٔ مستقلی دلالت دارد که نه فیلم است و نه فارسی، بسیار هوشمندانه وضع شده است.

هم‌چنان‌که از ظاهر کلمه بر می‌آید، این پدیده ملغمه‌یی است از فیلم و فارسی که در ترکیب، ماهیتی دیگر گونه و مستقل یافته است. اگر این پدیده را به صرف گویش فارسی و استفاده از اجزای برگرفته از زندگی ایران، متعلق به ایران یا منحصر به ایران بدانیم خطا کرده‌ایم. شاید فیلمفارسی به دلیل ظاهر ایرانی‌اش ما را دچار توهم کند که بر نوعی هویت ملی دلالت دارد، اما اصلی‌ترین ویژگی فیلمفارسی همان انتزاع قالب از محتواست و همین امر است که به آن هویتی هیچ جایی یا بهتر بگوییم هر جایی می‌بخشد؛ چنان که این ویژگی سبب می‌شود که عرصهٔ ظهور فیلمفارسی به سینما محدود نشود و به حیطهٔ ویدیو و تلویزیون هم گسترش یابد. در این مقاله سعی در بیان فیلمفارسی و ویژگی‌های آن داریم و این‌که دلایل فیلمفارسی بودن چیست.

فیلمفارسی چیست؟

بعد از مرگ ناگهانی بازیگر فیلم های اکشن یعنی «پل واکر» در سال ۲۰۱۳ ، سازندگان فیلم «Furious 7» تصمیم گرفتند تا برای تکمیل کردن فیلم سینمایی خود تا حد زیادی از فناوری های دیجیتالی استفاده کنند. آن ها برای شبیه سازی چهره ی بازیگر نام برده از چهره ی برادران این شخص تصاویری به دست آوردند و در نهایت با استفاده از جلوه های ویژه تا جایی که امکان داشت چهره ی «پل واکر» را در فیلم شان ثابت و بدون تغییر نگه داشتند. این مسئله به سال ۲۰۱۴ باز می گردد و فناوری ها در طی این سه سال همچنان به رشد چشمگیر و سریع شان ادامه داده اند. شرایطی را در نظر بگیرید که خود کامپیوتر ها وارد عمل برای بازیگری شوند. سازندگان فیلم «سریع و خشن ۷» اطلاعات بسیاری را در رابطه با نحوه ی راه رفتن و واکنش های طبیعی «پل واکر» به کامپیوتر های خود افزودند و در کمال تعجب دریافتند هوش مصنوعی ایجاد شده از این اطلاعات توانایی بسیار بالایی در نشان دادن فعالیت های طبیعی یک انسان را دارد. در جریان ساخت شخصیت پل واکر در فیلم مذکور فناوری های شبیه سازی و هوش مصنوعی تا حد زیادی به کار سازندگان فیلم آمدند و نتیجه ی نهایی اثری قابل قبول بود.

خلاصه داستان:
امره جوان خوش صدا با دوست نزدیکش هاکان به عنوان پیک موتوری توزیع غذای یک رستوران در استانبول کار میکنند. امره رابطه ای صمیمی با مادرش دارد و هرازگاهی برای کودکان پرورشگاه بچه های بهشت کنسرت های تک نفره اجرا میکند و مورد علاقه بچه های بی سرپرست آنجاست، در همین روزها دختری ایرانی به نام دلارا همراه برادرش حامد به استانبول می‌آیند که به توصیه پدرشان شعبه‌ای از کارخانه‌ای را که صنعت خانوادگی‌شان است، در استانبول تاسیس کنند و …

کمپانی مارول تیزری تازه برای فیلم جاودانگان Eternals منتشر کرده است که بر روی این تیم ابرقهرمانی تمرکز دارد.

این تیزر منتشر شده برای فیلم اترنالز (Eternals)، بر روی این تیم ابرقهرمانی و نحوه عملکرد آنها به عنوان یک واحد تمرکز دارد. این تیزر همچنین به تاریخچه طولانی مدت آنها با یکدیگر نیز می‌پردازد.

فیلم اترنالز با بازی بازیگرانی برجسته است که شامل جما چان (Gemma Chan) در نقش سرسی، ریچارد مدن (Richard Madden) در نقش ایکاریس، کمیل نانجیانی (Kumail Nanjiani) در نقش کینگو، لیا مک هیو (Lia McHugh) در نقش اسپریت، برایان تایری هنری (Brian Tyree Henry) در نقش فاستوس، لورن ریدلوف (Lauren Ridloff) در نقش ماکاری، بری کیوگان (Barry Keoghan) در نقش دریوگ، سلما هایک (Salma Hayek) در نقش ایجک، آنجلینا جولی (Angelina Jolie) در نقش تنا و دان لی (Don Lee) در نقش گیلگمش است.

سریال‌های شبکه نمایش خانگی علاقه خاصی به تاریخ ایران پیدا کرده‌اند، به نحوی که سریال‌هایی که داستانشان در بستر تاریخ می‌گذرد، بیشترین توجه را به خود جلب کرده‌اند.هالیوود عاشق تاریخ است! این جمله آغازین مقاله‌ای است که «اسکات آلن متزگر» با عنوان «آیا فیلم‌ها روش خوبی برای یادگیری تاریخ هستند؟» نگاشته است. آلن متزگر استاد دانشگاه پنسلوانیاست و حوزه تحقیقاتی‌اش روش‌های آموزشی است. وی در مقاله مذکور سعی کرده با آمار و ارقام نشان دهد چقدر هالیوود به ساخت فیلم‌های تاریخی علاقه دارد و چقدر ساخت این فیلم‌ها می‌تواند مردم و به خصوص دانش‌آموزان را به تاریخ علاقه‌مند کند.
این استاد دانشگاه همچنین به تحقیقاتی در امریکا و استرالیا اشاره می‌کند که در آن معلمان تاریخ مدارس به صورت هفتگی تاریخ را به وسیله فیلم‌های سینمایی به دانش‌آموزان نشان می‌دهد. وی معتقد است ساخت فیلم سینمایی «فارست گامپ» باعث شد در خانواده‌ها درباره رخدادهای جنگ ویتنام بیشتر صحبت کنند و یک انتقال تاریخی بین دو نسل جنگ ویتنام صورت بگیرد (نسلی که جنگ را لمس کرد و نسل نوجوان که ذهنیت درباره آن نداشت).

ویلیام شکسپیر را شاید جز آن معدود ادبای غربی دانست که در نگاه رهبر انقلاب جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. درام‌نویس انگلیسی بارها موضوع گفتارهای رهبر انقلاب بوده و شاید از این حیث رکوردار است.

استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: باید حواسمان به این نکته باشد که دعوای اصلی بین دو رسانه سینما و شبکه نمایش خانگی دعوای محتواست و در نهایت پرده عریض سینما بازنده این بازی است.

به گزارش ایرنا، روند صعودی سریال‌های شبکه نمایش خانگی به صورتی تعجب برانگیز رشد داشته است و یکی پس از دیگری به نمایش درمی‌آیند. آن هم در شرایطی که سینمای ایران وضعیت خوشایندی ندارد و با مشکلات پیش از کرونا علاوه بر مشکلات پس از آن درگیر است.

سریال‌هایی که گاه فرایند تهیه و تولید آنان صرفا در چندماه صورت می گیرد و این موضوع به شدت بر کیفیت خروجی این آثار موثر است و نمودهای آن را با دنبال کردن بعضی از این آثار به خوبی می‌توان مشاهده کرد.

از سوی دیگر سینما پس از تعطیلی های طولانی که پشت سر گذاشته است این روزها در ضعیف ترین شکل خود در نمایش سنتی در قالب اکران بر پرده نقره ای قرار دارد. سینمای ایران که پیش از شیوع کرونا نیز با مشکلات متعددی روبرو بود این روزها و در رقابت با شبکه نمایش خانگی که در فضای اکران آنلاین در دسترس قرار دارد بیش از پیش ضعیف و ناتوان گشته است.

پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تازه‌ترین آمار خود از نظرسنجی دیدگاه مردم در خصوص کرونا (مطالعه کشوری) بیان کرده ۸۰/۹ درصد مردم با بازنشدن سینماها موافق هستند.

این موضوع در ساده‌ترین حالت نشان می‌دهد اهمیت سینما و روشن بودن چراغ آن برای اکثریت مردم موضوع قابل اهمیتی نیست و باز بودن یا تعطیلی آن را امری مهم که بر زندگی شان اثری داشته باشند، تلقی نمی کنند.

دعوایی که سینما بازنده آن شد

سینما در اصل واژ‌های است یونانی به معنای حرکت، اما در اصطلاح، سینما، هنر و فنی است که به کمک یک سری تصاویر متحرک، پیامی را به مخاطب خود که همان تماشا گر است منتقل میکند.
سینما آخرین هنر و به عبارت دیگر هفتمین هنر است. شش هنر دیگر عبارتند از : تئاتر، نقاشی، مجسمه سازی ، معماری، موسیقی و رقص. در این میان سینما تنها هنری است که نه تنها شش هنر دیگر را به خدمت گرفته بلکه به گون‌های توانسته آن‌ها را اعتلا نیز ببخشد. همچنین سینما صنعت، فن و تکنیک را نیز به خدمت گرفته و در متن خود دارد.
 
اهمیت سینما
هنوز سینما دوره‌های آغازین خود را طی میکرد که لنین درباره سینما گفت:
«سینما با ما، همه ارتش‌های دنیا بر علیه ما، سرانجام پیروز خواهیم شد»

یاداشتی از صدرا شریعتی: مطمئنا در هنگام مشاهده و خواندن فیلم‌ها و کتاب‌های هری پاتر مبهوت دنیای جادوگری و داستان و شخصیت‌های آن شدیم. اما بعضی اوقات موردهایی پیش می‌آید که از خود می‌پرسیم چرا این‌طور نشد؟ و یا چرا این‌طور شد؟ با سینماگیمفا همراه باشید تا ۱۲ مورد آزاردهنده‌ای که در هری پاتر شاهد بودیم را مرور کنیم.

۱- چطور آن‌ها از هیچ‌ کدام از اختراعات ماگل‌ها برای خود بهره نبردند؟

برخلاف اسطوره‌ها، حماسه‌های ابرقهرمانی عدالت را دست‌یافتنی نشان می‌دهند.
و بله، به‌سان ستاره‌ای آتشین که از افلاک می‌گذرد، اونجرز: نبرد ابدی، نزدیک می‌شود. قهرمانانی پیروز گشته و قهرمانانی می‌میرند، بارانی از پول بر زمین ریخته و بازاریابی فروش، زمین را به لرزه درمی‌آورد. تماشایی خواهد بود، فوق‌العاده، مهیب. داستانی اسطوره‌ای است، نه؟ اما آیا داستان‌ های ابرقهرمانی هم در ستایش اسطوره‌ها هستند؟

ابرقهرمان‌ها را معمولا «اسطوره‌های مدرن» می‌خوانند. همانند اسطوره‌های یونانی یا اسکاندیناوی، داستان‌های ابرقهرمانی عموما با قدرتی جادویی و توانایی‌هایی شگفت‌انگیز که شاهکارهای باورنکردنی و ماجراهای عجیب‌وغریب خلق می‌کنند، گره‌خورده‌اند. ورود سوپرمنِ نوزاد از سیاره‌اش کریپتون، یادآور داستان حضرت موسی است که در نوزادی درون سبدی به آب سپرده می‌شود. مبارزه هالک با غول‌های بیگانه در اونجرز به‌نوعی مانند مبارزه هرکول با اژدهای سه‌سر است. همسانی این داستان‌ها آنقدر زیاد است که بسیاری از خدایان افسانه‌ای درواقع به شکل ابرقهرمان‌ها بازآفرینی شده‌اند. ثور و اُدین و لوکی و هلا از افسانه‌های اسکاندیناوی توسط جک کربی وارد دنیای «کامیک بوک» شدند و حالا مرتبا در فیلم‌های مارول ظاهر می‌شوند؛ مثلا آرس خدای جنگ در یونان باستان در فیلم زن شگفت‌انگیز (محصول سال ۲۰۱۷) با واندر ومن می‌جنگد.

محمدرضا سرشار که معتقد است کارگردانان سینمای ما زیاد اهل مطالعه داستان نیستند، یا داستان ایرانی نمی‌خوانند، می‌گوید ظرفیت‌ بسیار داستان‌های ایرانی می‌تواند سینمای «ورشکسته» ما را نجات دهد.

نویسنده «اگه بابا بمیره»، داستانی که فیلم «جاده‌های سرد» مسعود جعفری‌جوزانی بر اساس آن ساخته شده است، در گفت‌وگو با ایسنا، درباره تجربه خود در نوشتن این داستان و داستان‌های دیگری که به ساخت فیلم منجر شده‌اند بیان کرد: همه داستان‌ها جنبه تصویری بالا ندارد، البته هر داستانی باید این‌گونه باشد، ولی ضعف‌های نویسندگان در نگارش یا نشناختن درست قالب داستان باعث می‌شود تعدادی از داستان‌ها فاقد این جنبه باشند و به راحتی نشود داستان آن‌ها را به نمایش درآورد.

«اسطوره های آهنی» نمایشگاهی از مجسمه‌های توکل اسماعیلی (مش اسماعیل) هنرمند خودآموخته‌ای که بیشتر سال‌های زندگی‌اش را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و در کنار مجسمه‌سازان بزرگی گذراند، ۲۰ تیر در گالری طراحی هنر گشایش می‌یابد.