اسطوره سازان تمدن ایرانی

وقتی اژدهای شهوات به کارتونی دوست داشتنی برای کودکان تبدیل می شود
انیمیشن چگونه اژدهای خود را تربیت کنید ۲، بر اساس داستانی به قلم یک نویسنده انگلیسی به نام کریسیدا کاول ساخته شده است...
حمید رضا جلالی (مدرس و کارشناس انیمیشن) - انیمیشن چگونه اژدهای خود را تربیت کنید 2، بر اساس داستانی به قلم یک نویسنده انگلیسی به نام کریسیدا کاول ساخته شده است. فیلم در ادامه داستان نسخه اولیه خود و به دلیل استقبال تماشاگران و فروش خوب آن، ادامه یافت. طبق اعلام رسمی شرکت دریم وورکز قسمت سوم این انیمیشن در سال 2018 اکران خواهد شد.
بودجه این انیمیشن 145 میلیون دلار می باشد. فروش فیلم در کشور آمریکا به رقم 177 میلیون دلار و در مجموع جهانی به رقم 621 میلیون دلار دست یافت. مربی اژدها 2 زمانی ساخته شده که استودیو DreamWorks در صدد تغییر در مسیر تولید یا Pipeline خویش در ساخت انیمیشن بود. استودیوهای سازنده انیمیشن برای رفع نیازهای خود و با بهره‎گیری از مشاوران تجاری و برنامه‎نویسان، اقدام به تولید نرم‎افزارهایی در زمینه تولید انیمیشن می‎کنند تا نیازهای آنان را متناسب با Pipeline ساخت انیمیشن مرتفع سازد. استودیو دریم وورکز نیز به دلیل چالش‎های زیاد در این پروژه از قبیل: ریگ یا مفصل‎گذاری تعداد زیاد اژدها، جمعیت زیاد موجود در بیشتر صحنه‎ها، افکت‎های آب، آتش، دود، انفجار و یخ، خز و پشم و مو و... نیاز به راه‎حلی جدید داشت. برای نمونه -به ادعای سازندگان اثر- ریگ یا مفصل‎گذاری اژدها به طور متوسط به 4000 کنترلر (مکانیزم یا نقاط کنترل کننده اندام‎ها و حرکات آن‎ها) نیاز داشت. این چالش‎ها سبب شد تا استودیو دریم وورکز برای برطرف ساختن آن‎ها در پی راه چاره در همکاری با شرکت اینتل باشد و حاصل کار منجر به خلق دو نرم‎افزار جدید و Real-Time شد که با پردازنده‎های اینتل نیز هم‎افزایی (Synch) داشتند. نرم‌افزار Emo برای مدیریت رندر و نرم‌افزار Apolo و برای کنترل ریگ و انیمیت (متحرک‎سازی) صحنه‌ها استفاده می‌گردد.

کارگردانی این فیلم و نسخه اول آن بر عهده دین دی-بلوویس کانادایی است. متأسفانه دی-بلوویس از کارگردانان همجنس گرا هالیوود بوده و از عناصر تأثیرگذار در استودیو دریم وورکز و صنعت انیمیشن به شمار می‎رود. این نکته جای تأمل دارد که انیمیشن مربی اژدها 2 توسط چنین شخصی ساخته شده و از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‎گردد!

شایان ذکر است والدین و خانواده‎ها باید همواره نسبت به تیم سازنده آثار انیمیشن حساسیت نشان دهند، زیرا این آثار که ذائقه کودکان و فرزندانشان را تغذیه می‎کند، گاهاً توسط جریان‎هایی منحرف از معیارهای دینی و اخلاقی تولید می‎گردد و سراسر مملو از مضامین غربی و ضد اخلاقی می‎باشد.

در جریان ساخت این انیمیشن، اوباما رئیس جمهور آمریکا از این استودیو و محل ضبط حرکات (Mocap) بازدید کرد و در جریان ساخت این انیمیشن قرار گرفت. استقبال اوباما از این اثر خود جالب توجه است. در جریان بازدید او تیم سازنده نیز با گشاده‎رویی، وی را پذیرا شدند و او را در جریان تمام نکات فنی قرار دادند. بازدید اوباما از این فیلم نشان دهنده اهمیت مفهوم و محتوای آن از نظر کاخ سفید می باشد. –بسیار پسندیده است مسئولین کشور ما نیز چنین توجهی به انیمیشن ملی کشورمان مبذول دارند!-

نقد و تحلیل محتوا:

چگونه اژدهای خود را تمرین دهید 2 با تمام معیارهای اجتماعی – فرهنگی – سیاسی و اخلاقی و حتی دیپلماتیک ایالات متحده آمریکا همخوانی کامل دارد. این انیمیشن یکی از مهم‎ترین تلاش‎های هالیوود در جهت تبلیغ سبک زندگی آمریکایی و نگرش غربی به جهان و زندگی می‎باشد. چند لایه بودن داستان و محتوای شناور در دل داستان این انیمیشن سبب شده تا ابعاد دیگری به این فیلم داده شود.

امروزه بر خلاف گذشته در جوامع غربی ارزش‎هایی مانند: غیرت، تعصّب دینی و ناموسی، تعصّب به خاک، ازدواج، نفی همجنس‏گرایی، عفت، حیا، انصاف، عدل و نظایر آن‎ها، به شدت تضعیف گردیده و این باورها جای خویش را به باورهایی نظیر: تعبیر حسادت به جای غیرت، بی تعصّبی و تکثرگرایی به جای تعصّب، روابط نامشروع آزاد به جای ازدواج، ازدواج همجنس‎گرایان داده اند. فروپاشی بنیان خانواده از نتایج مفهومی و عمیق پیاده‎سازی این نظریه در جوامع می‎باشد. مربی اژدها 1 و 2، حامل ارزش‎ها و سبک زندگی غربی بوده و آن را ترویج می‎نمایند.

وایکینگ‎ها از ماجراجوترین و شجاع‎ترین اقوام باستانی به شمار می‎رفتند. آن‎ها به دلیل دارا بودن خصوصیات ظاهری نژادی مانند: پوست روشن، موهای بلوند و روشن و چشمان آبی رنگ، نزدیکی خاصی با نژاد آنگلوساکسون یا به اصطلاح سفید پوست دارند. سازنده این فیلم برای ارائه تمثیل کوچکی از یک جامعه کوچک از وایکینگ‎ها به عنوان نماد آمریکایی استفاده کرده است. پوشش و آداب و رفتار آنان نیز بر گرفته از همین نیت کارگردان می‎باشد. روابط نامناسب میان دختران و پسران اژدها سوار در مربی اژدها 2 (که متأسفانه توسط سایت گلوری دوبله شده و به صورت آزاد ارائه می‎گردد) بیننده را به یاد مسائل روزمره و مبتلا به دبیرستان‎های آمریکا می‎اندازد که در آن روابط افسار گسیخته جنسی، مصرف مواد مخدر و حتی فرزندان نامشروع وجود دارد. البته وجود خشونت که امروزه تبدیل به جزئی جدانشدنی و ملموس در زندگی آمریکایی گشته است به خوبی و هوشمندانه توسط کارگردان همجنس‎گرای انیمیشن، حذف شده و ما در فیلم شاهد هیچ نوعی از خشونت از روابط میان افراد وایکینگ نیستیم. مصادیق این موارد عبارتند از:

ابراز علاقه زشت و خلاف حیاء نوجوانان دختر به اریت جوان صرفاً به خاطر اندام ورزیده‎اش

مثلث عشقی میان همین نوجوان دختر و دو پسر دیگر قبیله برای جلب نظر او

گشت و گذار آزادانه استرید با اریت و ماجراجویی آن‎ها

هیکاپ، نماد یک نوجوان ایده‎آل آمریکایی–غربی است. او قامتی بلند داشته و لباس‎های چرم و چسبان و براق بر تن می‎کند که وسایل مسیریابی خویش و حتی لباس پروازش در این لباس چرم جایگذاری نموده است. موهای نیمه بلند و درهم ریخته او در کنار لباس و ظاهر زخم خورده‎اش، او را کاملاً شبیه به یکی از ستاره‎های موسیقی یا به اصطلاح مد کرده است. -از شاخص‎های همجنس‎گرایان مرد، در جوامع غربی استفاده از پوشش چسبان و اندام‎نما می‎باشد-

در داستان فیلم شاهد هستیم که مادر هیکاپ سال‎ها از او دور بوده و او بدون مادر پرورش یافته است. در واقع تجسم خانواده بدون یکی از والدین غیرممکن است، مانند این‎که بخواهیم مولکول آب را بدون اکسیژن یا هیدروژن در نظر بگیریم. پدیده تک والدی به دلیل تفکر فردگرایی و روابط نامشروع در جوامع غربی فراوانی زیادی داشته و تبلور این اندیشه را می‎توان در ترک کردن خانواده (هیکاپ و پدرش) توسط مادرش مشاهده کرد. این موارد در پرتو سکولاریته، اصالت فرد و تفکر فمینیسم که با ارکان مقدس خانواده در تضاد می‎باشد به‎وجود آمده و سبب فروپاشی نظام خانواده و نظام ارزشی جوامع غربی گردیده است.

در آیات، احادیث و روایات زیادی از خداوند تبارک و تعالی و ائمه اطهار (علیهم‎السلام) نقل شده است که میزان محبت خداوند با بندگانش غیر قابل وصف است و نمود آن را می‎توان در محبت مادر به فرزند مشاهده کرد. وعده‎های مکرر خداوند در قبال توبه و پذیرش توبه بندگانش و رحمت واسعه او بیانگر تنها قطره‏ای از این دریای عظمت و عشق دارد، در صورتی که در این فیلم شاهد شکستن این رکن مهم در نهاد خانواده هستیم.

از سوی دیگر، نکته‎ای پنهان که با ظرافت و هنرمندی تیم سازنده و کارگردان فیلم به صورت غیر ملموس در تار و پود انیمیشن مربی اژدها 2 جایگذاری گردیده است و ماهیتی خلاف توحید و ضد دینی دارد و آن برتری دادن حیوانات بر مقام انسان و بذل توجه بیش از حد به آنان می‎باشد.

در مربی اژدها 1، شاهد شکستن باور تهدید بودن اژدها و دوستی با آن‎ها بودیم، در نهایت و در مربی اژدها 2، آن‎ها در دهکده بِرک به جایگاهی همسطح انسان دست یافتند و آزادانه در تمام نقاط دهکده یافت می‎شوند. شأن اژدها به اندازه یک بُت بالا می‎رود، به گونه‎ای که مادرش در برابر او تعظیم می‎کند.

 مادری که فرزند خویش را به خاطر این حیوان رها کرده است. به خاطر این اژدها میان انسان‎ها جنگ در می‎گیرد و پدر هیکاپ کشته می‎شود. اما هیچ کس یادی از او نمی‎کند. در حالی که مادر هیکاپ در سکانس‎های جزیره مخفی اژدها به اندازه‎ای در مدح و ثنای اژدها و هوش و ذکاوت و نوع‎دوستی آن‎ها سخن می‎گوید که مخاطب فکر خواهد کرد اژدها چیزی فراتر از انسان می‎باشد در حالی که هیچ‎گاه در طول فیلم از هیچ انسانی تمجید نمی‎شود.

توجه داشته باشید که در هر فیلم نامه یا داستان فضای مورد نظر نویسنده یا به اصطلاح Theme (تِم) وجود دارد که وقایع و رخدادها در آن محدوده به وقوع می‎پیوندد:

تعظیم حیوانات و تحقیر انسان

ترویج سبک زندگی آمریکائی

تبیین غیر مستقیم و نرم همجنس‎گرایی

و تبلیغ سیاست‎های آمریکا

از نکات مهم فضای غالب داستان این انیمیشن می‎باشد.

همنشینی حیوان برای انسان به عنوان جایگزینی برای روابط انسانی – عاطفی -که در بستر خانواده بدان رسیدگی می‎شود- امروزه از ارکان زیست غربی به شمار می‎رود، امری که فیلمساز با هوشمندی در صدد تبلیغ آن است. (هر چند در آثار دیگری از این دست مانند زندگی پای( Life Of Pie ) نیز شاهد آن بودیم.)

داستان خوب از ارکان یک انیمیشن می‎باشد. بر خلاف تصور بسیاری از مخاطبین، موفقیت انیمیشن‎های هالیوودی به دلیل داستان، درونمایه غنی، تبیین شخصیت‎های موجود در آن و تعلیق یا کشش داستان بوده و نقش گرافیک یا تصویر بعد از داستان مطرح می‎گردد. درون قصه نیز کنش‎های کاراکتر ها و شخصیت‎های اصلی آن باید دارای منطق و همخوانی با شخصیت فطری و عقلی انسان باشد.

اما در مربی اژدها 2، به سادگی از کنار گره‎های اصلی و منطقی داستان که همان نقاط عطف به شمار می‎روند می‎گذریم. شاید برای یک مخاطب عادی شنیدن این اتفاق باورپذیر نباشد که کسی مادرش را که از بدو تولد ندیده است بعد از 20 سال ببیند و بعد هیچ واکنشی از سوی هیچ یک نه فرزند و نه مادر در ابراز دلتنگی صورت نپذیرد. این اتفاق به سادگی در پلان برخورد هیکاپ با مادرش مشاهده می شود. هر دو آن‎ها به گونه‎ای رفتار می‎کنند که انگار اشتراکات بسیار زیادی دارند، این اشتراکات همان گرایش به اژدها و تربیت و نگهداری آن‎هاست.

بعد از سپری شدن چند پلان طولانی دیگر از زندگی هیکاپ در کنار مادرش، به آرامی شاهد ابراز علاقه مادر و فرزند به همدیگر هستیم، آن‎هم در زمینه آموزش استفاده و راندن اژدها از مادر به فرزند. چنین منطقی در هیچ یک از گونه‎های جانوری و حتی تک سلولی دیده نشده است. در تمام گونه‎های جانوری مادران جان خویش را برای حفاظت از فرزند فدا می‏کنند، نه این‎که اژدها را که یک حیوان پست‎تر از انسان است به خانواده ترجیح داده و زندگی خویش را وقف خدمت پرستش گونه به یک حیوان عظیم‎الجثه فاقد شعور نماید. چنین مضمونی را می‎توان تنها در یک انسان بیمار و ناهمگون از لحاظ روانی یافت. دی – بلوویس کارگردان همجنس‎باز این فیلم، درونیات و انگاره های فکری خویش را در این قالب به مخاطب مخابره می کند.

می‎توان این فیلم را جهان‎بینی یک همجنس باز دانست که اوباما نیز آن را تأیید کرده است.

انیمیشن مربی اژدها 2 دارای ابعاد سیاسی و دیپلماتیک نیز می‎باشد: در آغاز دهه 90 میلادی، شاهد حمله ائتلاف به اصطلاح بین‎المللی به سرکردگی آمریکا به عراق برای دفع خطر تروریسم و ایجاد دموکراسی و ثبات در منطقه بودیم. شعارهای حمایت از دموکراسی و صلح، چشم و گوش هر انسانی را می‎نوازد و او را دلخوش می‎سازد، اما در لوای این شعارها، اغراض سردمداران کاخ سفید به اجرا می‎رسد، برای مثال بهانه آمریکا برای دخالت و حمله نظامی به پاناما در زمان حکومت ژنرال نوریگا، برخورد با مواد مخدر و رواج فروش آن در ایالات متحده بود، به گونه‎ای که جرج بوش پدر در نطق تلویزیونی‎اش بسته‎ای از مواد مخدر کراک را به بینندگان نشان داد و گفت: این مواد مخدر به راحتی و در حوالی کاخ سفید تهیه شده است (کنایه از میزان نفوذ مواد مخدر در کشور آمریکا) و با پروپاگاندای تمام عیار رسانه‎های آمریکایی مانند شبکه فاکس نیوز، توجیه تجاوز به خاک پاناما را در عرصه رسانه‎ای فراهم آوردند.

شعارهای عوام‎فریبانه در این انیمیشن در سطح قابل توجهی وجود دارد. در جایی که پدر هیکاپ عاقلانه در صدد بسیج مردم برای دفاع در برابر دراگو هستند، هیکاپ با ژست انسان آزادی‎خواه، طرفدار گفتگو و صلح با دراگو است.

کاری که نهایتاً محقق نمی‎شود و خود هیکاپ به صف مقدم جنگ با دراگو می‎پیوندد. هیکاپ در نهایت تمام توصیه‎های پدرش را با بی‎احترامی تمام زیر پا می‎گذارد امری که بر خلاف نصّ صریح قرآن کریم می‎باشد. از دید کارگردان فیلم، هیکاپ تنها هنگامی روی به جنگ می‎آورد که دراگو به جزیره آرمانی و بهشت برین اژدها حمله می‎کند و دیگر سخن بر وی کارگر نیست.

این رویه نمود بارزی از رویه دیپلماسی ایالات متحده آمریکا در عرصه بین‎الملل است. سر دادن شعارهای دفاع از دموکراسی و حقوق بشر توسط کشوری که خود وحشیانه‎ترین مجازات اعدام را در سطح جهان دارد و بیشترین زندان‎ها را در دل خویش جای داده است جای بسی تأمل دارد. در واقع برخورد هیکاپ با موضوع بحران‎زای دراگو که در ورای مرزهای سرزمینی وی واقع شده است، نمایشی تمام عیار از عملکرد دیپلماسی آمریکا است. (دستگاهی که تبحّری دو چندان در پنهان نمودن اغراض، فریبکاری و تغییر ذهنیت حریف از خویش نشان داده است.) شاید یکی از دلایل بذل توجه و علاقه اوباما به این انیمیشن نیز همین امر باشد!

بررسی سینمایی چگونه اژدهای خود را آموزش دهید 1 و 2 (کنام اژدها)

بازی این انیمیشن