اسطوره سازان تمدن ایرانی

علیرضا رضاداد کارشناس سینما گفت: سینمای دینی و معنوی بعد از انقلاب، حوزه نوپایی است و تجربه‌ی محدودی دارد. سینماگران ما فرصت آزمون و خطا و اشتباه کردن در این حوزه را هم نداشتند. این محدودیت‌ها موجب گریز سینماگران از ساخت آثار این چنینی می‌شود.

نهمین شب از رویداد ۶۰ سال سینمای ایران و عرض ارادت به امام رضا (ع)، با نمایش فیلم شب به کارگردانی رسول صدرعاملی به پایان رسید.

علیرضا رضاداد در نشست نقد و بررسی این فیلم حضور پیدا کرد و مسائلی را پیرامون سینمای دینی و معنوی مطرح کرد.

هنر؛ بهترین ابزار انتقال مفاهیم اعتقادی

این کارشناس سینما در خصوص اهمیت سینمای دینی بیان کرد: یکی از وجوه جدی سینمای معنوی، سینمای دینی است. نسبت ذات هنر با معنویت و ظرفیت آن می‌تواند وجوهی را در سینمای دینی برجسته‌ کند تا در نهایت یک مفهوم معقول با ابزار حس و هنر به مخاطب منتقل شوند. زبان هنر بهترین ابزار برای انتقال مفاهیم اعتقادی و معنوی است. در تاربخ هنر هم بخش عمده‌ای از آثار ماندگار، آثاری هستند که در حوزه دین تولید شده‌اند، مثل نقاشی‌های داخل کلیسا.

رضاداد در مورد تعداد فیلم‌هایی که در حوزه دینی و اعتقادی ساخته شدند ادامه داد: درخصوص این مفاهیم هرچقدر اثر بسازیم باز هم کم است و نمی‌توان گفت این تعداد آثار خوب است یا بد. اگر بخواهیم کلی‌تر به این موضوع نگاه کنیم نه صرفا در خصوص امام رضا (ع)، بعد از انقلاب ما فیلم‌های بسیار خوبی در حوزه مفاهیم دینی داشتیم اما باز هم به نسبت ظرفیتی که در این حوزه داریم، تعداد کارها کم است.

برای عبور از نگاه کلیشه‌ای باید به هنرمندان فرصت تجربه کردن بدهیم

وی افزود: هنرمندان با چالش‌های مختلفی در این زمینه روبه‌رو هستند. علاوه بر بحث ممیزی که قطعا مشکل آفرین است، این نکته را هم باید در نظر گرفت که سینمای دینی و معنوی بعد از انقلاب، حوزه نوپایی است و تجربه‌ محدودی دارد. سینماگران ما فرصت آزمون و خطا و اشتباه کردن در این حوزه را هم نداشتند. این محدودیت‌ها موجب گریز سینماگران از ساخت اثار این چنینی می‌شود. نهادها و مسوولان فرهنگی باید فرصت تجربه کردن و حتی اجازه اشتباه کردن را به سینماگران بدهند. از طرفی باید تلاش کنیم این آثار با هزینه بخش خصوصی ساخته شود. اما دولت باید از اینگونه آثار حمایت کند. دولت باید نسبت به این حوزه احساس مسئولیت کند و به تشویق بخش خصوصی بپردازد تا روی این آثار سرمایه گذاری کنند.

این کارشناس سینما در مورد نگاه کلیشه‌ای به موضوعات دینی گفت: ورود به این مفاهیم قطعا سخت‌ است چراکه در سینمای دنیا هم تجربیاتی مشابه نداریم. به این خاطر هنرمندان ناگزیر درگیر یک نگاه کلیشه‌ای و سفارشی می‌شوند. باید فرصت تجربه نگاه‌های متفاوت را به هنرمند بدهیم. نگاه هنرمند با مردم عادی متفاوت است و باید این فرصت را بدهیم تا از جهان معمول فاصله بگیرند و از زاویه‌ای جدید به این مسائل بپردازند. اگر بخواهیم به گوهر مفاهیم دینی نزدیک شویم، باید فرصت نگاه متفاوت که برخاسته از تخیل است را به هنرمندان بدهیم. هرچه وجه احکامی و آدابی را در موضوعات دینی بیشتر کنیم و از هنرمند و فیلمساز هم انتظار بروز این وجه را داشته باشیم، نتایج محدودتر می‌شود و این چالش ادامه خواهد داشت.

فیلمسازان جوان گره‌گشا باشند

وی در پایان به فیلمسازان جوان توصیه کرد: فیلمسازانی که به حوزه‌ دین و معنویت تعلق خاطر دارند بدون توجه به محدودیت‌ها به کارشان ادامه بدهند. مطمئن باشند گره‌ها و درهای بسته بالاخره باز می‌شوند. تجربه ثابت کرده سدهایی که سینماگران از آن عبور کردند بعدها به یک قاعده تبدیل می‌شوند و راه را هموار می‌کنند. نباید به خاطر این مسائل تعلق خاطر خود را کنار بگذارند. هرکاری که فکر می‌کنند می‌تواند برای فیلمسازی در مفاهیم دینی ما راهگشا باشد را انجام بدهند. تجربه فیلمسازی جوان‌ترها به خصوص در حوزه فیلم‌های اجتماعی نشان داده که آن‌هاتوانسته‌اند مفاهیم را باور کنند و به خوبی به مخاطب منتقل کنند تا مخاطب نیز آن را بپذیرد. مهم‌ترین کار آن‌ها این است که مسیر را ادامه بدهند و گره گشا باشند.