اسطوره سازان تمدن ایرانی

داستان حضرت آدم(علیه‌السلام)واقعیت دارد و در عالم خارج تحقق پیدا کرده است.
در دوره معاصر بعضى از خاورشناسان و هم‏چنین برخى روشن‏فکران مسلمان بر اساس تحلیل نمادین و تخیّلى از اساطیر، شمارى از روایت‏‌هاى داستانى قرآن را اسطوره مى‏‌نامند، که در این میان داستان حضرت آدم(علیه‌السلام) و فرزندان وی بیشتر از همه مورد توجه ایشان قرار گرفته است.[ دایرة المعارف قرآن کریم، ج‏2، ص: 626]
این‌گونه برداشت‌ها که با نص صریح و روشن قرآن در تضاد است[هود/120؛ مائده/27؛ یوسف/111]، از سوی مفسران قرآن رد شده است، از این‌رو برخی از مفسران قرآن مانند آیت الله مکارم شیرازی، داستان آدم و حوا را جریان حسی و عینی می‌دانند که در عالم ماده تحقق پیدا کرده است، زیرا از دیدگاه ایشان در این داستان نکته‏‌اى وجود ندارد که با موازین عقلى سازگار نداشته باشد، تاــ قرینه ‏‌باشد بر این‌که ــــ از معنای ظاهری دست کشیده و بر معنای غیر حقیقی حمل کنیم.[تفسیر نمونه، ج‏6، ص128] اما برخی دیگر از مفسران مانند علامه طباطبایی و شاگردان ایشان ــ براساس دیگر آیات قرآن  ــ داستان آدم و حوا را حقیقتی می‌دانند که در عالم برزخ تحقق پیدا کرده است، و خداوند متعال آن را با زبان عالم ماده تبیین کرده است، به همین خاطر از دیدگاه ایشان داستان آدم و حوا حقیقتى معقول و معرفتى غیبى است، که وقوع عینى یافته و به صورت محسوس بازگو شده است.[تحلیل زبان قرآن، ص308]
_____________________________________________________
دایرة المعارف قرآن کریم‏، مرکز فرهنگ و معارف قرآن‏، انتشارات: بوستان کتاب قم‏، 1382ش.
تفسیر نمونه‏، آیت الله مکارم شیرازی، دار الکتب الاسلامیه‏، 1374ش.
تحلیل زبان قرآن‏، محمد باقر سعیدى روشن‏، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى / موسسه پژوهشى حوزه و دانشگاه‏، 1383ش.