اسطوره سازان تمدن ایرانی

چینه‌چیتا یا شهر سینمایی ایتالیا در 1937 و به دستور مستقیم موسولینی نزدیک رم ساخته شد تا با تقویت توان تولید داخلی، بستری برای پروپا‌گاندای سینمایی فاشیسم باشد، اما با ظهور نئورئالیسم و فعالیت سینما‌گرانی مثل زاواتینی، آنتونیونی، روسلینی و به ویژه فلینی در دهه‌های 40، 50 و 60 به قلب سینمای هنری اروپا و همچنین محل ساخت بسیاری از فیلم‌های عظیم تاریخی هالیوود تبدیل شد. چینه چیتا بعد از یک دوره رکود، در دهه‌های اخیر چند‌بار نو‌سازی و تجهیز شد تا بتواند پذیرای پروژه‌های بزرگ بین‌المللی باشد امروز بزرگ‌ترین استودیوی فیلمسازی اروپاست و شعبه‌ای هم در مراکش دارد.

سایت رسمی استودیو چینه چیتا در معرفی این مکان سینمایی اینگونه نوشته است که استودیوه چینه چیتا در ماه آوریل سال ۱۹۳۷ توسط بنیتو موسیلینی با هدف تبلیغ ایتالیا و ترویج ایده های فاشیستی از طریق فیلم های سینمایی در جنوب شرقی شهر رم افتتاح شد.

بنیتو موسیلینی همراه پسرش ویتوریو و  لوئیجی مدیر سینمایی او؛ فردی با شعار «سینما قوی ترین اسلحه است» استودیو چینه چیتا را تاسیس کردند که امکانات بسیاری از آموزش گرفته تا تولید فیلم و تجهیزات مراحل پس از تولید در این استودیوها وجود دارد.

ظرف شش سال ابتدایی آغاز به کار چینه چیتا تقریبا ۳۰۰ فیلم در این استودیوهای جدید به تولید رسید که یکی از مشهورترین فیلم هایی که در سال ۱۹۳۷ ساخته شد اسکیپیو آفریکانوس: شکست هانیبال نام دارد که برای سکانس نبرد فیلم هفت هزار سیاهی لشگر و همچنین فیل استفاده شد.

گفته می شود بیش از صدهزار حلقه فیلم خبری پیش از جنگ جهانی در انبارهای استودیو آرشیو شده اند از جمله فیلم اعلام پیوستن ایتالیا به نیروهای متحدان در جنگ جهانی دوم توسط موسیلنی.

استودیو چینه چیتا در دوران جنگ جهانی دوم

در سال ۱۹۴۳ ایتالیا اوضاع نابسامانی داشت. چینه چیتا را غارت کردند و تجیهزات تولید فیلم موقتا در شهر ونیز انبار شد. ظرف دو سال بعدی استودیو های چینه چیتا هدف بمباران گروه متفقین بود. این استودیوها پس از جنگ و در خلال سال های ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۷ اردوگاه آوارگان شد.

از آنجا که از سال ۱۹۴۳ به این سو ژانر سینمایی نئورئالیسم ایتالیا شکل گرفت، کارگردان های ایتالیایی به بودجه و تجهیزات استودیوهای چینه چیتا بی توجهی می کردند و به خیابان ها رفته و از بازیگران غیر حرفه ای بهره می گرفتند. ثمره این سبک فیلم هایی است مانند «رم شهر بی دفاع» که حس قوی مشکلات توام با فقر را انعکاس می دهد و به عنوان نماد ایتالیا در آن دوران شناخته می شود.

«رم شهر بی دفاع» برنده جایزه بزرگ جشنواره فیلم کن (۱۹۴۶) و بهترین فیلم انجمن منتقدان شهر نیویورک شد. این فیلم ساخته روبرتو روسلینی نه تنها توجه‌ها را به صنعت سینمای ایتالیا جلب کرد بلکه استودیوهای چینه چیتا یک گزینه مناسب و ارزان برای ساخت فیلم‌های هالیوودی شد.

چینه چیتا پس از جنگ

در سال های ۱۹۵۰ آمریکایی ها دنبال تجهیزات ارزان قیمت بودند و رفته رفته توجه شان به استودیو چینه چیتا جذب شد. فیلم هایی مانند تعطیلات رومی و سه سکه در چشمه نه تنها از تجهیزات استودیو نهایت استفاده را بردند بلکه از شهر رم به عنوان لوکیشن استفاده کردند.

تعدادی از کمپانی ها تولیدات حماسی خود را در چینه چیتا فیلمبرداری کردند مانند کجا می روی؟ ساخته مروین لروی در سال ۱۹۵۱. تولید فیلم هایی موفقی مانند هلنِ تروا (۱۹۵۶) در چینه چیتا شهرت این استودیو را در دو سوی اقیانوس آتلانتیک عالم گیر کرد.  

این بار نوبت ویلیام وایلر بود که همراه چارلتون هستون فیلم حماسی «بن هور» محصول کمپانی مترو گلدوین مایر را در چینه چیتا فیلمبرداری کند. «بن هور» یک فیلم معمولی نبود زیرا بیش از ۳۰۰ دکور، ۱۰ هزار سیاهی لشگر و بیش از ۱۰۰ هزار لباس برای آن طراحی شده بود. بودجه بن هور بیشتر از ۱۵ میلیون دلار بود حتی یک دریاچه مصنوعی در محوطه پشتی چینه چیتا ساختند  که برای سکانس های کشتی های بادبانی از آن استفاده می کردند، اما به یادماندنی ترین سکانس «بن هور» مسابقه ارابه رانی میان مسالا و بن هور است. فیلمبرداری این سکانس بیش از یک میلیون دلار هزینه برداشت. در آن زمان دکوری برای این سکانس ساختند که ۱۸ جریب بود و بزرگترین دکور برای تک سکانس به حساب می آمد.

«بن هور» ماه نوامبر ۱۹۵۹ به نمایش عمومی درآمد و به موفقیت بزرگی دست یافت. این فیلم بیش از ۹۰ میلیون دلار فروخت و کمپانی مترو گلدوین مایر را از ورشکستگی نجات داد. تا امروز «بن هور» یکی از پرافتخارترین فیلم هایی است که در چینه چیتا فیلمبرداری شده است.

سال ۱۹۶۳ یک فیلم حماسی دیگر برای فیلمبرداری به چینه چیتا آمد که تقریبا عامل ورشکستگی کمپانی فاکس قرن بیستم شد. تولید «کلئوپاترا» پس از پاره ای از مشکلات مانند بدی آب و هوا و مشکلات جسمی الیزابت تیلور از لندن به چینه چیتا منتقل شد. این فیلم با آنکه بسیار پرهزینه بود و دکورهای زیبایی برایش ساخته شد اما شهرتش به پشت صحنه فیلم بر می گردد و از رابطه عاشقانه میان الیزابت تیلور و ریچارد برتون ناشی می شود.

چینه چیتا امروز

در سال های میانی ۱۹۹۰ چینه چیتا به بخش خصوصی واگذار شد که دلیلش ورشکستگی مالی دولت بود و در این روند هشتاد درصد سهام استودیوها به بخش خصوصی واگذار شد.

اکنون چینه چیتا میزبان برنامه های مختلف تلویزیونی و فیلم های سینمایی است. در سال ۲۰۰۱ مارتین اسکورسیزی برای تولید «دار و دسته نیویورکی‌ها» به شهر رم و چینه چیتا آمد. سپس تولید مجموعه تلویزیونی «رم» که محصول مشترک بی بی سی و اچ. بی. او بود در آنجا فیلمبرداری شد.

نه تنها فیلمسازان اروپایی و آمریکایی بلکه کارگردان های ایتالیایی نیز به این استودیو علاقه دارند. فدریکو فلینی «چینه چیتا» را دنیای ایده آل خود می خواند و رابطه عاشقانه ای به این استودیو داشت. او بخش هایی از «زندگی شیرین» را در چینه چیتا فیلمبرداری کرد.

اسب تروجان فیلم هلنِ تروا هم در چینه چیتا ساخته شد.

در سال های اخیر رقیبی برای چینه چیتا در اروپا پیدا شده است: استودیو کوردا در شهر بوداپست که نه تنها امکانات فراوانی دارد بلکه مالیات ناچیزی هم می‌گیرد که تقریبا یک سوم هزینه های تولید در استودیو چینه چیتا می شود.

با این حال استودیو چینه چیتا هنوز مکانی است که امکانات پیش از تولید، دوران فیلمبرداری و پس از تولید ارایه می کند و تداعی کننده فیلم های محبوب سال های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ است.

در سال ۲۰۰۷ آتش سوزی به استودیو و محوطه اطرافش آسیب زد. در ماه نوامبر سال ۲۰۰۹ ساختن پارکی به نام دنیای چینه چیتا با بودجه ۸۰۰ میلیون دلاری اعلام شد و ۲۴ ژوئیه سال گذشته این پارک افتتاح شد. طراح مشهور ایتالیایی دانته فرتی این پارک را طراحی کرد.

 استودیو چینه چیتا معمولا برای بازدید عمومی بسته است.