اسطوره سازان تمدن ایرانی

چگونگی انتقال مفاهیم دینی از طریق اسطوره سازی تلویزیونی

در سریال های تلویزیونی و پویانمایی

چکیده پایان نامه محمد رضا فرزین به راهنمایی: دکتر ابراهیم فیاض و مشاوره: حجت الاسلام دکتر غلامرضا یوسف زاده، داوری دکتر محمد علی خبری و دکتر سید محمد صادق مرکبی و راهنمایی سید مهدی میرغیاثی برای پروژه عملی(فیلم): دست خالی، دست پر، تاریخ دفاع: 92/4/18 

اسطوره سازی قوی ترین، کارآمدترین و پرنفوذترین ساختار بیانی مفاهیم ماندگار است، وقتی نمادهای اسطوره ای از رسانه قدرتمندی همچون تلویزیون که تماشای آن تبدیل به عادتی آیینی شده بیان می شود،"آیین جادو" شکل می گیرد، آیینی که مخاطب تلویزیون هر روز شاهد آن است.

تلویزیون بدلیل تداوم و استمرار حضور قهرمان در مجموعه های نمایشی از سینما که مهد اسطوره ها است، دارای قابلیت و پویایی بیشتر رسانه اسطوره سازی است.

وقتی رسانه تلویزیون با گستره و قدرت بی نظیر، امکان بیان و خلق جهان های معرفتی را لحظه به لحظه در اختیار مخاطبین خود می گذارد، می تواند برای انتقال مفاهیم دینی نیز بکار گرفته شود. این پژوهش در پی واکاوی چگونگی انتقال مفاهیم دینی از طریق اسطوره سازی تلویزیونی در محدوده سریال های تلویزیونی و پویانمایی است، با این نگاه که طبق ساختارها و الگوهای مقبول و پرنفوذ اسطوره ای می توان به خلق اسطوره های معاصر بر اساس مفاهیم دینی برای پاسخگویی به نیاز انسان معاصر به اسطوره های جدید و ابرقهرمان و تخیلی پرداخت.

در بخشی از این پژوهش به کارکرد اسطوره در قرآن، ادبیات، نگاه اندیشمندان و کارکرد اسطوره های فرهنگی پرداخته می شود. می توان گفت اسطوره امروزه امکان تامین تمامی کارکردهای رسانه های سنتی و مدرن را در خود دارد، از جایگزین قصه و تراژدی های ادبی شدن و دست یابی مخاطب به سبک شدگی(catharsis) حاصل از شنیدن تراژدی، همبستگی عمومی، وفاق فرهنگی، برخورداری از قویترین جاذبه های نوستالژیک تا تامین نیاز به الگو و قرار گرفتن به عنوان نماد فرهنگ، هویت جمعی و اقتدار فرهنگی هر مکتب یا جغرافیای فرهنگی و کارکرد های مخاطره آمیز بدلیل قدرت

یکی از مشکلات برنامه سازان و تهیه کنندگان سینما و تلویزیون، عدم آگاهی و شناخت از ظرفیت اسطوره ها است، با وجود تفاوت جایگاه و نگاه ما به اسطوره، لازم است به کارکردهای مدرن اسطوره، اسطوره سازی در  ساختارهای معروف که به چهار حوزه فرهنگی سریال سازی: آسیای شرقی؛ با محوریت سریال"اوشین" و "جومونگ"، ایران؛ با سریال های "سربداران"و "مختارنامه"، آمریکا؛ با سریال های "لاست" و "اسپارتاکوس" و ترکی- عربی؛ با سریال های "حریم سلطان" و"عمر فاروق" پرداخته می شود. برخی از ساختارهای اسطوره ای این مجموعه های شاخص اسطوره ای پرداخته می شود. همچنین نگاهی گذرا داریم به اسطوره سازی در پویانمایی با بررسی چهارگروه انیمیشن اسطوره ای بدلیل اصالت و ماندگاری کارکترهای اسطوره ای پویانمایی، عدم شناخت ظرفیت های و کارکرد اسطوره را مانع اصلی اسطوره سازی در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران ارائه می کند.

کلید واژهها: اسطوره، اسطوره سازی، اسطوره های تلویزیونی، ابر قهرمان، انتقال مفاهیم دینی،  شخصیت های اسطوره ای