اسطوره سازان تمدن ایرانی

به انتخاب ۱۴۰ منتقد: «گوزن‌ها» بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران
 

در تازه ترین نظرسنجی ده ساله مجله فیلم که به انتخاب بهترین فیلم های ایرانی و خارجی منتقدان اختصاص دارد فیلم سینمایی «گوزن‌ها» به کارگردانی مسعود کیمیایی به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شد. این فیلم در نظرسنجی قبلی این مجله در سال ۸۸ هم این عنوان را به دست آورده و در دو نظرسنجی سالهای ۷۸ و ۶۷ فیلم «گاو» به عنوان بهترین فیلم انتخاب شده بود

«ناخدا خورشید»، «باشو غریبه کوچک»، «درباره الی» و «هامون» رتبه های بعدی را بدست آوردند.نکته جالب این نظرسنجی این است که از تولیدات سال ۸۸ تا ۹۸ تنها «جدایی نادر از سیمین» به فهرست ده فیلم اول راه یافته و فیلم‌های دهه های شصت و پنجاه بیشترین سهم را در انتخاب های منتقدان داشته اند

دیالوگ ماندگار فیلم گوزنها: وقتـــی می باختی باهات شریک میشدم، وقتــی می بردی تنهات میذاشتم

هرچند که در 4 دهه گذشته و با تغییر رویکرد سینمای ایران بعد از انقلاب اسلامی انتظار میرفت که تولیدات سینمایی معطوف به مقاومت مردم فلسطین و غزه و جنایات اسرائیل بیشتر شود اما متاسفانه کم کاری در این زمینه مشهود بوده و امید است تا هنرمندان بیش از پیش به این مسئله بپردازند

اختصاصی سلام سینما - قهرمان یا به تعبیر تخصصی‌تر، پروتاگونیست یکی از عناصری است که از ابتدایی‌ترین اجراهای نمایشی، از تراژدی‌های یونان باستان تا عصر الیزابتین و سینمای امروز هالیوود، با هنرهای نمایشی همراه بوده است. بعد از پیدایش و ظهور هنر سینما هم، قهرمان و پروتاگونیست پای ثابت فیلم‌ها بوده است.

عامل اصلی جذابیت و تماشایی شدن یک فیلم صامت دهه بیستی، در کنار داستان و درام، شخصیت اصلی‌ای بوده که داستان را جلو می‌برده و کارها و رفتارهایش هرکدام حسی قوی را در تماشاگر زنده می‌کرد تا او به فیلم نزدیک‌تر شود. همین‌طور که در سینمای معاصر جهان هم هنوز پروتاگونیست‌ها اصلی‌ترین عنصری هستند که تماشاگران را مجاب به تماشای یک فیلم عامه‌پسند می‌کنند

همان‌طور که به تراژدی‌های یونان باستان اشاره کردیم، درام در سرآغاز شکل‌گیری خودش از برهم‌کنش دونیرو و کشکش میان دو عنصر پدید آمد. همان دو قطب معروف خیر و شر که عموماً قهرمان درام به عنوان نماینده خیر و دشمنش به عنوان نمادی از شر در تراژدی‌ها به پروتاگونیست و آنتاگونیست موسوم گشتند. امروزه هم در ادبیات تخصصی سینمایی از قهرمان با همان عنوان پروتاگونیست یاد می‌شود.

مرور تاریخ سینمای ایران نشان می دهد که هیچ کس به اندازه مسعود کیمیایی در خلق قهرمان و شخصیت های ماندگار از نظر کیفی و کمی موفق نبوده است. هرچند میزان محبوبیت و مقبولیت قهرمانان فیلم های کیمیایی به یک اندازه نیست و از قیصر و گوزن ها تا رضا سرچشمه و جلال سروش در ۲ فیلم جرم و قاتل اهلی، نزول و افول قابل ملاحظه ای داشته اما همچنان می توان کیمیایی را استاد قهرمان سازی در سینما دانست.

بهترین فیلم های سینمای ایران را به سادگی به دو گروه قبل و بعد از انقلاب می‌توان تقسیم کرد٬ اما تهیه لیستی از بهترین فیلم های سینمای ایران مشکل است٬ آنهم با وجود کارگردان‌ها و سینماگران کاربلدی که علاوه دانش آکادمیک٬ از دستیاری کارگردانان بزرگ نیز تجربه کسب کردند. در لیست بیست تایی که از بهترین فیلم های سینمای ایران با شما به اشتراک خواهیم گذاشت تلاش کردیم از هر یک از این کارگردان‌ها حداقل یک اثر را معرفی کنیم تا با دنیای فیلم‌های هنری دهه سی تا پنجاه بیشتر آشنا شوید.

بهترین فیلم های سینمای ایران قبل از انقلاب
۱- قیصر – ماندگارترین فیلم سینمای ایران 

قیصر Qeysar

نویسنده فیلمنامه و کارگردان: مسعود کیمیایی

تیتراژ: عباس کیارستمی

تهیه‌کننده: عباس شباویز

محصول: آریانا فیلم

بازیگران: بهروز وثوقی، جمشید مشایخی، ایران دفتری، پوری بنایی، ناصر ملک‌مطیعی، جلال پیشواییان، سرکوب، بهمن مفید و...

[قیصر اکران‌های مجدد بسیار داشته است، به روایتی این فیلم در شیراز، ۵۴ بار اکران شده است. به روایت عباس شباویز،‌ قیصر از تاریخ اولین نمایش (۱۰دی ماه۴۸)تا تعطیلی سینماها در آبان ۵۷، مجموعا ۲۰۰/۰۰۰/۰۰۰ میلیون تومان فروخته است]

در تاریخ سینمای ایران شاید کمتر فیلمی را بتوان همچون قیصر یافت که  کارکردش به لحاظ حیطه ی اثرگذاری اش، جریان سازی نسبتاً بلند مدت اش، نقش اش در نوع خاصی از قهرمان آفرینی، معرفی خالق اش و شکل دهی و خلق سینمای او و جهان تألیفی اش، به مراتب مهم تر از خود اثر از حیث فرم و روند داستانی و فراز و فرودهایش و منطق روایی حاکم بر آن باشد؛

دیالوگ ماندگار مسعودکیمیایی در فیلم گوزنها: 

سید (بهروز وثوقی) به قدرت (فرامــــرز قریبیان): وقتـــــــــی می باختی باهات شریک میشدم، وقتــی می بردی تنهات میذاشتم

نویسنده و کارگردان: مسعود کیمیایی (متولد ۷ مرداد ماه ۱۳۲۰ در تهران) کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایرانی است. کیمیایی  از چهره‌های بحث‌انگیز و جنجالی سینمایی ایران است. اکثراً وی را کارگردانی مؤلف و مؤثر دانسته‌اند که در شکل‌گیری بدنه اصلی سینما در ایران نقشی محوری داشته است.

خلاصه داستان: فیلم قاتل اهلی به کارگردانی مسعود کیمیایی در بخش مسابقه سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت. قرار است اولین نمایش «قاتل اهلی» در جشنواره فجر امسال باشد. تهیه کنندگی تازه ترین فیلم کیمیایی را منصور لشکری قوچانی برعهده دارد که تاکنون فیلم های «خط ویژه»، «کوچه بی نام» و «عصر یخبندان» از او اکران شده است. در  خلاصه داستان این فیلم آمده است: این فیلم داستان زندگی حاج آقا دکتر جلال سروش است که نقش آن را پرویز پرستویی بازی می‌کند.

مسعود کیمیایی در حواشی پرحاشیه گرفتن مجوز قاتل اهلی گفت: «فیلم‌ساختن برای مهرجویی، تقوایی، فرمان‌آرا و… همین‌طور سخت‌تر، پرعذاب‌تر و پرخاطره‌تر می‌شود. عباس کیارستمی که رفت و آسمان ما را بی‌ستاره کرد. آخرین فیلمی که ساخته‌ام در ٧۵ سالگی و سی‌اَُمین آن است. باور کنید به آن ٢٩ فیلم قسم که هیچ‌کدام عذاب‌آورتر از این قاتل اهلی نبود.