حسین اسدی‌زاده: چرا اغتشاشات موضوع فکری نویسندگان نیست؟
حسین اسدی‌زاده؛ مدیرکل دفتر فیلمنامه رسانه ملی گفت: در همین اغتشاشات سال گذشته شخصیت‌های خوبی وجود داشتند چرا نویسندگان درباره آنها نمی‌نویسند؟ مساله این است که اصلا به این موضوع فکر نمی‌کنند.
نشست خبری حسین اسدی‌زاده؛ مدیرکل دفتر فیلمنامه رسانه ملی، صبح امروز ۲۷ خرداد ماه در معاونت سیما برگزار شد.
در ابتدای این نشست، اسدی‌زاده با اشاره به تاریخ ابقا شدنش که از شهریور ۱۴۰۱ بود، توضیح داد: در شهریور ماه سال گذشته از ما خواسته شد این دفتر را (دفتر فیلمنامه رسانه ملی) راه‌اندازی کنیم. این تصمیم تحت سیاستی بود که ضمن آن قرار شد متن را از تولید و تولید را از پخش جدا کنیم. در نتیجه از ما درخواست شد که نگارش متن‌ها مستقل، تولید مستقل و پخش هم مستقل باشد. بنابراین ذیل معاونت سیما دفتر فیلمنامه تشکیل شده است و ماموریتش این است که همه متون مرتبط با مجموعه‌های تلویزیونی را رصد و ارزیابی کند.
وی ادامه داد: وظیفه دارم که در سه بخش ماهیت کاری، گزارش کار و دعوت به همکاری و همفکری صحبت کنم. در مورد ماهیت کار باید بگویم سه مدیریت تاسیس شد. تولید، تامین و بررسی فیلمنامه با مدیریت خانم صادقی، بخش ایده و پژوهش و اقتباس با مدیریت آقای نجفی و باشگاه رشد با مدیریت دکتر صالحی سه مدیریتی است که در این ساختار تاسیس شده است.
اسدی‌زاده بیان کرد: طی این سال‌ها در عرصه نگارش فیلمنامه گرفتار سلیقه بوده‌ایم و سعی شده در فرآیند رصد متون تأثیر سلیقه را پایین بیاوریم. در این راستا اولین ماموریت ما هم پایش و ارزیابی طرح‌ها بود. ۸۰۳ طرح تا امروز به دست ما رسیده که بررسی شده است. در فرآیند دریافت آثار هم همه مکاتبات کاغذی را حذف کرده‌ایم و همه اتفاقات به صورت دیجیتال بررسی می‌شود. از میان این طرح‌های دریافتی هم تاکنون بیش از صد طرح وارد مرحله نگارش فیلمنامه شده است.
وی با اشاره به اینکه از اولویت‌های موضوعی و مضمونی تبعیت کرده‌اند، توضیح داد: مهم این است که کارها ریشه در باورهای انقلاب اسلامی داشته باشد و در عین حال تکراری نباشد.
* «اطلس فیلمنامه‌نویسان ایران» را راه‌اندازی کرده‌ایم
مدیر کل دفتر فیلمنامه رسانه ملی درباره پروسه به تولید رسیدن طرح‌ها هم بیان کرد: در حال حاضر در آغاز مسیر نگارش فیلمنامه‌ها هستیم. البته کارهای مختلفی هم در حال نگارش بوده و هست. سعی کرده‌ایم نگاه ما مبتنی بر بی‌طرفی باشد و هرکسی از هر جایی از دنیا بخواهد برای صداوسیما طرحی بفرستد می‌تواند براساس این آیین‌نامه آن را ارسال کند تا بعد از بررسی طرحش وارد فرآیند گردش نگارش فیلمنامه می‌شود.
وی درخصوص بخش اقتباس نیز توضیح داد: در بخش ایده و اقتباس قرار است چنین آثاری سامان یابد البته نه اینکه پیش از این نبوده است اما می‌خواهیم سامان بهتری یابد. در بخش پژوهش هم قرار است رابطه مفاهیم مرتبط با انقلاب اسلامی و فیلمنامه‌ها روشن شود.
اسدی‌زاده ادامه داد: هدف این است که فیلمنامه‌نویسان در کل کشور شناسایی شوند. پروژه‌ای به نام «اطلس فیلمنامه‌نویسان ایران» هم تعریف شده و کارگروه‌های متعددی هم در استان‌های مختلف برای همین منظور راه‌اندازی شده است. در این بخش قصد داریم فیلمنامه‌نویسان در ایران و در مراحل بعد از آن در جهان اسلام، منطقه و جهان را شناسایی کنیم.
وی اضافه کرد: ما تلاش میکنیم که به یک بنگاه واقعی نگارش متن تبدیل شویم. حدوداً روزی ۶ طرح به ما می‌رسد اما خیلی از آنها یا به موقعیت ایران امروز و مردم ایران ارتباطی ندارد یا تکراری است. تلاشمان این است که فیلمنامه را هویت ببخشیم. خواهشم این است که همه فیلمنامه‌نویسان به ما کمک کنند. کار سختی به ما سپرده شده اما فکر می‌کنم اتفاق خوبی رخ خواهد داد. تعهد ما این است که هفته‌ای دو فیلمنامه را شروع کنیم و حدود ۲۰ تا ۳۰ هفته طول می‌کشد که یک فیلمنامه در مرحله متن به خروجی برسد.
*هیچ پروژه‌ای بی‌دلیل متوقف نشده است
اسدی‌زاده بیان کرد: هیچ توقف و ممیزی غیرحرفه‌ای در کارها وجود ندارد. حتما کار ما هم نقایصی دارد اما همه واسطه‌ها و شوراهای غیرکارشناسی کنار رفته است. ما از اینکه فیلمنامه‌ها و سریال‌ها به شخصیت‌ها، روایت‌ها و موقعیت‌های خاص محدود شده خیلی ضربه خورده‌ایم. می‌خواهیم مخاطب بیشتری داشته باشیم. هیچ پروژه‌ای بی‌دلیل متوقف نشده و نخواهد شد. یکی از دلایلی که احساس شده تلویزیون در زمینه تولید کند شده این است که به لحاظ مالی دستش خالی است. فیلمنامه‌های «سعدی»، «خواجه‌نصیر» و «پوریای ولی» نوشته شده اما تلویزیون به لحاظ مالی و بودجه‌ای نمی‌تواند این فیلمنامه‌ها را تولید کند که اگر بتواند اتفاق خوبی است. البته در همه دنیا رسانه تلویزیون در مرحله گذار هستند.
وی اضافه کرد: از زمانی هم که ما این بخش‌ها را تحویل گرفتیم اینگونه نبود که همه چیز در اوج باشد.
ما عهده‌دار این مسئولیت هستیم که جوابگوی توقع مخاطب باشیم و اینها جز با متن و فیلم و سریال خوب رخ نمی‌دهد.
اسدی‌زاده ادامه داد: بیشتر طرح‌هایی که به من رسیده مربوط به خانواده و دعوای خانوادگی است و هنوز فکر میکنیم مردم سر ارثیه با هم دعوا میکنند. در کشور ما یک اتفاق سیاسی مثل اغتشاشات رخ داده است و شاید طرح‌های مورد ارتباط با اغتشاش به ۱۰ تا هم نمی‌رسد. بخش زیادی از طرح‌هایی که می‌رسد در آنها نوشته شده است براساس فلان سریال اما از همان سریال‌ها هم ضعیف‌تر است!
وی افزود: من معتقدم که این حجم از خشونت در یکسری از تولیدات واقعا منطقی نیست و قرار نبوده که ما تولیدات اینچنینی را دنبال کنیم. برخی از آثار به لحاظ معنایی و مضمونی کارهایی میکنند که هیچوقت قرار انسانی هیچکدام از ما نبوده است به عنوان مثال قرار ما این نبوده که بی‌محابا به روابط اجتماعی بپردازیم. با اینکه همه فرمول دیده شدن و فروخته شدن را بلد هستیم اما قرار نیست هر چیزی را بسازیم.
*چرا نویسندگان در مورد اغتشاشات فیلمنامه نمی‌نویسند؟
وی در پاسخ به سوال سوره سینما مبنی براینکه چه تضمینی وجود دارد که فیلمنامه‌ای در مورد اغتشاشات به تلویزیون داده شود اما دچار ممیزی نشود، گفت: برای من حتی از همه نمایشنامه‌نویسان اروپایی طرح و فیلمنامه می‌آید، حتی کار در نقد نظام جمهوری اسلامی به دست من می‌رسد. پس اصلا اینگونه نیست که فیلمنامه‌نویس بگوید به خاطر ممیزی کاری در مورد اغتشاش نمی‌نویسم! پس چگونه می‌شود که یک کار سیاه نمایشنامه‌ای را برای من می‌فرستند؟! بحثم این است که بسیاری از کارهایی که به دست ما می‌رسد در نقد نظام است و ما آنها را هم میخوانیم و کسی را هم برای دستگیری نویسنده‌های آنها نفرستاده‌ایم. از طرفی فقط مجموعه فیلمنامه‌نویسی، فیلمنامه را می‌خواند پس از همان ابتدا ممیزی وجود ندارد که فیلمنامه‌نویس از ترس آن اثرش را نفرستد!
اسدی‌زاده افزود: من اصلا می‌گویم در همین اغتشاشات سال گذشته شخصیت‌های خوبی وجود داشتند چرا درباره آنها نمی‌نویسند؟ مساله این است که اصلا به این موضوع فکر نمی‌کنند. حتی شما فکر می‌کنید در تلویزیون کسی سراغ این موضوع نمی‌رود؟ من می‌گویم ما در دفتر فیلمنامه به سراغ این موضوع هم می‌رویم. چراکه اتفاقا گفتمان نسل دهه‌های هفتاد و هشتاد همین است. اما فیلمنامه در این زمینه‌ها به ما نمی‌رسد به عنوان مثال در مورد حجاب ۱۰ تا طرح هم نداشته‌ایم. اصلا به این فکر نمی‌شود که حتی در نقد حجاب طرحی ارایه دهند.
*موفقیت آثار در نمایش خانگی به‌خاطر فیلمنامه و داستان نیست!
مدیر دفتر فیلمنامه رسانه ملی در پاسخ به سوال دیگری از سوره سینما مبنی بر اینکه با وجود رقیبی چون نمایش خانگی که فضای بازتری نسبت به تلویزیون دارد و می‌تواند خروجی قابل‌قبول‌تری برای نسل‌های جوانتر داشته باشد، چرا تلویزیون سعی نمی‌کند با تقویت محتوا آثاری تولید کند که از نمایش خانگی سبقت بگیرند؟ گفت: از شما به عنوان اهالی رسانه خواهش می‌کنم که به صورت آماری صحبت کنید. شما فقط از روی مشهورات آمار می‌دهید. نهایت مخاطب رسانه‌های خانگی ۲ میلیون نفر است در حالیکه شما فقط مخاطبین سریال «گیلدخت» را براساس آمارها نگاه کنید بالاتر از رسانه‌های خانگی است. مثل این است که من ادعا کنم همه خوراک تلویزیونی ما را در منطقه هم می‌بینند یا بگویم یک سریال تاریخی که ساخته‌ایم را به یازده کشور صادر کرده‌ایم اما وقتی متر و معیار برای گفته‌هایم نداشته باشم هیچکس نمی‌تواند به آنها استناد کند. بهتر است روی سطح کیفی صحبت کنیم نه از روی مشهوراتی که قابل متر نیستند.
وی ادامه داد: اگر علمی و هنری به موضوع نگاه کنید، می‌بینید که موفقیت یک اثری که شما از آن صحبت می‌کنید مطلقا مربوط به فیلمنامه و داستان آن نبوده است. یکی از عاملان آن حضور چهره‌ها است. باید دید که اگر این آثار نسلی را درگیر میکند به چه بهایی است؟! آیا به درستی موضوع را مطرح کرده است؟
*چگونگی ثبت طرح در پیام‌رسان «بله»
اسدی‌زاده خاطرنشان کرد: سازمان صداوسیما مشغول راه‌اندازی نرم‌افزاری برای دریافت طرح است، اما هر کسی در ایران با نرم‌افزار بله و ارسال طرح به شماره ۰۹۳۶۴۵۱۲۵۹۰ می‌تواند طرحش را ثبت کند. مطمئن باشید هیچ واحدی در تلویزیون به من نگفته که با فلانی کار نکن. از همه فیلمنامه‌نویسان می‌خواهم که فیلمنامه بنویسند.
در ادامه این نشست اکرم صادقی مدیر تولید، تامین و بررسی فیلمنامه گفت: ما از شهریور سال قبل تا امروز جهادی کار کردیم. اولین مسئله در زمینه تولید، این است که شأن نویسنده را در نظر داریم. ما از همه فیلمنامه‌نویسان استقبال میکنیم و رسانه ملی مال همه مردم است.
وی افزود: متاسفانه تا امروز طرح‌هایی که برای ما ارسال شد یک اشکال خیلی بزرگ داشتند، متن‌ها به قدری ضعیف هستند که فقط کپی‌برداری از سریالهای دیگر شده‌اند و پژوهش در آنها بسیار ضعیف است.
اگر افراد یا نهادها فکر میکنند فیلمنامه‌های خوبی دارند هم فیلمنامه‌شان را ارسال کنند، ما همه فیلمنامه‌ها را میخوانیم و جواب میدهیم؛ ممکن است از نظر زمانی کمی جابجایی داشته باشیم ولی قطعا همه را میخوانیم و نتیجه را مکتوب و دقیق اعلام میکنیم.
در ادامه نشست، جبرییل نجفی؛ مدیر بخش ایده پژوهش و اقتباس نیز اظهار داشت: این واحد بحث‌های زیربنایی را انجام میدهد. ما ایده‌های مغفول‌مانده و موقعیت‌های مغفول مانده انقلاب اسلامی را بررسی میکنیم. پژوهش فیلمنامه هم از وظایف این بخش است. بعضی موضوعات مختلف هستند که پژوهش انجام میدهیم پروژه‌ای با عنوان نویسندگی گروه در نظر داریم که روی آن کار میکنیم.
وی افزود: از متون کهن در فیلمنامه‌ها و درام‌ها استفاده میکنیم، آنالیز فیلمها و سریالهای پر مخاطب در ایران و جهان را در نظر داریم و در بحث ترجمه دراماتیک گفتمان انقلاب اسلامی کار میکنیم. در حال آماده‌سازی یک نشریه هستیم و در حال راه‌اندازی کارهای مختلفی با مراکز و موسسات مختلف هستیم. پژوهش کمدی در درام انقلاب اسلامی هم در حال انجام است، بخش اقتباس هم خیلی مهم است و این فضا فراهم است که دوستان نویسنده کتابهایی را برای اقتباس معرفی کنند.
در پایان این نشست سید ابوالقاسم صالحی‌زاده؛ مدیر بخش رشد نیز اظهار داشت: در این بخش چند رسالت مهم داریم. شناسایی، در سه سطح حرفه‌ای، نیمه‌حرفه‌ای و آماتور از وظایف ما است. سعی ما این است که افراد آماتور به سطح حرفه‌ای برسند تا بتوانیم از ظرفیت آنها استفاده کنیم.
وی افزود: کارگاه‌های ایده، طرح و فیلمنامه داریم. بخشی از کارگروه‌هایمان به نوجوان، بخشی جوان و… مربوط است. تقسیم‌بندی موضوعی را هم در کارگاه‌ها مدنظر داریم که در این مورد کارگاه‌ها به موضوعات دوازده‌گانه مربوط هستند. تشکیل اطلس فیلمنامه‌نویسان را در نظر داریم که پالایش شده‌اند و از میان هشتصد نویسنده کارگاه‌هایی را راه‌اندازی کردیم. کارگاه‌ها در سه مرحله بررسی شده‌اند که در مرحله نهایی ۴۰۰ ایده و ۲۳۰ طرح آماده شده است. تا امروز تکلیف ۶۰ طرح مشخص شده، ۶۰ تا طرح دیگر در دست بنده هست که باید بررسی شود.
