اسطوره سازان تمدن ایرانی

در دهه‌‌های اخیر با کم‌توجهی صورت گرفته، این ابزار فرهنگی از‌کارافتاده و ناکارآمد شده‌ است که در راس آنها می‌توان سینما را قرار داد.

یکی از پر‌استقبال‌ترین و ارزان‌ترین هنری که در مدت کوتاهی می‌تواند حرف خودش را به مخاطب منتقل کند. تعطیلی بسیاری از سینماها به‌ویژه در استان‌های مختلف باعث شد که این محصول فرهنگی از سبد خانواده‌ها حذف شود. در سالی که گذشت شاهد نهضت سینماسازی به‌ویژه در استان‌های مختلف بودیم که از نکات توجه حکمرانی به مقوله فرهنگی کشور است.

افتتاح سه سالن سینما همزمان با جشنواره فیلم فجر آن هم در شهر‌های حاشیه‌ای تهران، پرند و قرچک، در کنار اخبار افتتاح سالن سینما در مشهد، همدان، گنبد‌کاووس و تبریز نشان از توجه به مقوله سینماسازی در کشور دارد.

از آنجا که بیشتر سینماهای کشور در حوزه نهادهای دولتی قرار دارند و حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی متولی بیشترین سالن‌های سینما در کشور است، شاید در کم شدن و حالا روند افزایش صندلی سینما در شهرهای مختلف، نقش زیادی داشته باشد.

حمیدرضا جعفریان، رئیس سازمان سینمایی سوره در این زمینه به جام‌جم می‌گوید: همکاری این سازمان با بخش خصوصی در طرح توسعه سینماهای حوزه هنری جدی‌تر شده است.

او با اشاره به افتتاح پردیس سینمایی «مهر کوهسنگی» گفت: با افتتاح پردیس سینمایی مهر کوهسنگی، تعداد سالن‌ سینماهای حوزه هنری نسبت به سال ۱۳۹۹ نزدیک به دوبرابر می‌شود. تعداد سالن‌های حوزه هنری طی سه سال از حدود ۱۰۰ سالن به ۲۰۰سالن رسیده که تقریبا نزدیک به یک‌سوم سالن‌های سینمایی در کشور است.

جعفریان افزود: ما سینماهایی داشتیم که سالن‌هایی شبیه کنسرت هال با ظرفیت ۷۰۰ تا ۸۰۰ نفر داشتند که در طرح‌های توسعه به‌دلیل افزایش ضریب بهره‌وری و امکان اکران بیشتر فیلم‌ها، آنها را تبدیل به پردیس سینمایی با پنج یا شش سالن سینما کردیم. به این منظور با کوچک‌تر شدن سالن اصلی و استفاده از بالکن و فضای جانبی، سینماهای تک‌سالنه تبدیل به پردیس سینمایی شدند. این یک جهتگیری بود و به این سمت حرکت کردیم تا مناطقی را که نیاز بیشتری به سینما دارند، کمتر برخوردار هستند و جمعیت‌شان نسبت به سالن‌های موجود بسیار بیشتر است، در اولویت قرار دهیم.

وی با اشاره به پردیس سینمایی مهر کوهسنگی که حاصل تهاتر یک سینمای قدیمی فرسوده در مشهد با طبقاتی از یک مجتمع تجاری است، اظهار کرد: این مجتمع به لحاظ جذابیت برای مخاطب و امکان و تجهیزات بسیار خوب و به لحاظ بهره‌وری اقتصادی نیز بهینه است. مقدمات مهر کوهسنگی از اوایل فاز اول طرح توسعه ما فراهم شد و در فاز دوم افتتاح می‌شود. همچنین از ابتدا این طراحی برای مهر کوهسنگی وجود داشت که به دلیل بهره‌برداری از برخی امکانات در مجتمع مانند شهربازی و امکان حضور خانواده در آن، ما مکمل حضور بقیه امکانات را در آن طبقه تدارک ببینیم. رئیس سازمان سینمایی سوره افزود: بهره‌مندی از ۹ سالن سرپوشیده، سه سالن روباز، فروشگاه بزرگ کتاب و محصولات فرهنگی، زمین بازی و سالن نمایش کودک، اتاق مادر و نوزاد، پلاتو، گالری، کافه رستوران، سالن‌VIP، امکانات فنی روز و... از‌جمله امکانات مهر کوهسنگی است. یکی از بخش‌های خوب این پردیس، فروشگاه بزرگ کتاب است که در همکاری با انتشارات سوره مهر آن را دیده‌ایم.

جعفریان درباره ایجاد سالن کودک در این پردیس سینمایی اظهار کرد: شاید بتوان گفت یک حدی از تجهیزات و امکانات سالن کودک با ماست که وظیفه داریم متناسب با سلیقه و ذائقه کودک آن را فراهم کنیم. اصلی‌ترین مورد برای سالن کودک این است که فیلم‌هایی ویژه کودکان و نوجوانان را برای اکران تامین کنیم که بخشی از آن برعهده بازسازی نیست بلکه برعهده زنجیره سینماداری مهر است که از سال گذشته جدی‌تر روی آن کار کردیم و در تولید نیز وارد فضای جدی‌تری شدیم. امسال انیمیشن «لوپتو» را اکران کردیم و سال بعد یک یا دو انیمیشن را برای کودکان و نوجوانان در سینماها به نمایش می‌گذاریم. در حال حاضر نیز قصد داریم کارهای رئال کودک با مشارکت کانون و شبکه پویا تولید کنیم که بتوانیم آثار را در این سالن‌ ویژه اکران نماییم.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به این‌که در مجموعه سینماهای حوزه هنری، سینماهای دو استان خراسان رضوی و اصفهان به سوددهی رسیده‌اند، عنوان کرد: در شهر مشهد سینما‌هویزه را داریم که جزو سینمای پرفروش کشور است و سینما آفریقا در این شهر نیز از نظر بهره‌وری بالاست. در حقیقت وضعیت ما در آنجا به لحاظ اقتصادی متناسب و قابل دفاع است. دوستان ما در زنجیره سینماداری مهر زمانی که روی بحث مخاطب‌شناسی مهر کوهسنگی کار کردند، جمع‌بندی‌شان این بود که جنس مخاطب متفاوت با تماشاگری ا‌ست که به هویزه می‌رود.

رئیس سازمان سینمایی سوره ادامه داد: یکی از مخاطبان محوری که سازمان سینمایی سوره در تولید، پخش و اکران آثارش روی آن تمرکز دارد، خانواده است که کودک و نوجوان هم شامل آن می‌شود. در حقیقت به‌دنبال این هستیم که اعضای خانواده‌ کنار هم آثار ما را تماشا و در سینماهای‌مان رفت‌وآمد کنند. این جنس مخاطب در مهر کوهسنگی به‌دلیل مجموعه فرهنگی بودنش، پررنگ است.

جعفریان ادامه داد: یکی دیگر از بحث‌های مخاطب‌شناسی در این پردیس سینمایی تازه تاسیس این بود که در مشهد به‌دلیل این‌که مخاطب خارجی به‌ویژه عرب‌زبان زیاد است، ما جنس فیلم‌ها را به سمت ذائقه مخاطب ببریم. در حقیقت به‌دنبال این هستیم که یک سالن اختصاصی ویژه این مخاطبان داشته باشیم. به عنوان مثال، ما سال آینده فیلم سینمایی «اخت‌الرضا» را داریم که قرار است در کشورهای منطقه اکران شود و حتما برای پخش و اکران آن در سینماهای مشهد برنامه ویژه‌ای داریم.

وی با اشاره به این‌که تحلیل‌های اجتماعی و اقتصادی نشان می‌دهد توسعه پردیس‌ها و مجتمع‌ها نباید صرفا برای سالن سینما باشد، چراکه مخاطب خانواده در آن رفت‌وآمد می‌کند، مطرح کرد: به‌دلیل توسعه تکنولوژی و رفتاری که در پلتفرم‌ها برای مخاطب ایجاد شده است، دیگر برای تماشاگر جذاب نیست که صرفا فیلمی را در سالن سینما تماشا کند و برود. مخاطب علاقه دارد مجموعه‌ای از خدمات به او ارائه شود ولو این‌که صبح تا شب را با خانواده سر کند.

رئیس سازمان سینمایی سوره درباره برنامه‌های بعدی موسسه «بهمن‌سبز» در راستای احداث مجتمع‌های فرهنگی چند منظوره یادآور شد: تلاش می‌کنیم در فاز سوم طرح توسعه این مسأله را جدی بگیریم. هم‌اکنون طراحی پروژه آسمان در شهر یزد، مبتنی بر مجتمع فرهنگی چند منظوره است که خدمات مختلف در آن دیده شده و حتی بخشی از فعالیت‌های حوزه هنری استان هم ممکن است در آنجا متمرکز شود.

وی با اشاره به این‌که حرکت ما به سمت ساخت مجتمع‌های فرهنگی نیازمند تامین مالی از منابع مختلف است، تصریح کرد: عمده توسعه‌هایی که در سینما داشتیم یا از محل سایر منابع حوزه هنری یا تبدیل املاک و مقدار ناچیزی حمایت وزارت ارشاد و سرمایه‌گذار بوده است. همچنین بخشی از آن از محل تهاتر با برخی پیمانکارها بوده است. ناگفته نماند که بخشی از همکاری ما با دستگاه‌های مختلف نظیر آموزش و پرورش، هلال‌احمر، شهرداری‌ها و اخیرا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. این دستگاه‌ها ظرفیت‌هایی در کشور دارند که از آن استفاده نمی‌شود ولی ما می‌کوشیم در مدل بهینه اقتصادی و با ایجاد قراردادهایی این سالن‌ها را فعال کنیم.

رئیس سازمان سینمایی سوره ادامه داد: نکته مهم این است هزینه فاز اول و دوم طرح توسعه چون بازسازی بوده به اندازه دو پروژه عمرانی اساسی مجتمع فرهنگی می‌شود. بر این اساس ما برای فاز بعدی نیاز به تزریق سرمایه جدی‌تر داریم که حتما در منابع حوزه هنری نمی‌گنجد. حتما با روندی که وزارت ارشاد و دستگاه‌هایی که مرتبط هستند و وظیفه‌شان بوده اما انجام ندادند و در پیش گرفتند، نمی‌شود به این موارد فکر کرد.

جعفریان تاکید کرد: بیشتر به فکر این هستیم تا سرمایه‌گذار خصوصی بیاوریم. بر این اساس مجتمع آزادی بروجرد را این‌گونه می‌سازیم و در ساری نیز تفاهمی با شهرداری آنجا داشتیم که یکی از سینماهای مخروبه را به مجتمع فرهنگی تبدیل کنیم.

سینما آفریقا و پردیس سینمایی آزادی نیز بر همین منوال پیش می‌روند. در حقیقت باید مسئولان استان شهری، توسعه را با نظارت حوزه هنری به لحاظ فرهنگی و عمرانی تسهیل و بخشی از اتفاقات تجاری را به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی واگذار کنند. این تفاهم پیچیده‌ای است که چند۱۰میلیارد باید برای یک پروژه سرمایه تزریق کرد. همکاری ما با بخش خصوصی در فاز سوم جدی‌تر است، چراکه منابع مستقلی برای آن در بودجه‌ها دیده نشده است. وی با اشاره به این‌که به‌دلیل محدودیت منابع در بازسازی سینماها باید اولویت‌بندی صورت بگیرد، خاطرنشان کرد: ترجیح ما این است طبق پایشی که دوستان در زنجیره سینماداری مهر داشتند اول مناطق پرجمعیت با سرانه پایین را صاحب سالن سینما کنیم که با پایش انجام شده به پنج استان بالای ۲۰۰هزار نفر رسیدیم که هیچ سالن سینمایی در آن وجود ندارد. این استان‌ها حتما در اولویت قرار می‌گیرند. البته همان‌طور که اشاره کردم به مسائلی بستگی دارد از جمله این‌که چقدر به ما فرصت حقوقی و ملکی داده می‌شود تا ساخت‌وساز را گسترش دهیم؟

سینماسازی در استان‌ها

حمیدرضا جعفریان گفت: افتتاح پردیس سینمایی مهر کوهسنگی نقطه پایانی برای فاز دوم توسعه سینماهای حوزه هنری ا‌ست، البته اتمام پروژه، نه افتتاح آن، چرا که برخی دیگر از پروژه‌های ما مانند سینما «کیهان» آبادان و سینماهایی در سبزوار و ارومیه به لحاظ عمرانی به پایان رسیده است اما به‌صورت رسمی آنها را افتتاح نکرده‌ایم. ناگفته نماند که سازمان سینمایی سوره حوزه هنری در سال ۱۴۰۱ سینماهایی در شهر همدان، گنبد‌کاووس، تبریز و تهران افتتاح کرده است و پردیس سینمایی مهر کوهسنگی پنجمین افتتاحیه رسمی سینماهای حوزه هنری در پایان سال جاری ا‌ست. تا اواسط سال گذشته و در پایان فاز اول حدود ۴۰ پرده به مجموعه پرده‌های حوزه هنری اضافه شد و تعداد آنها مجموعا به ۱۴۸ پرده رسیده است. ما دو سیاست کلی را در طرح توسعه سینما پیگیری کردیم؛ اول آن‌که از ابتدای فاز اول و دوم به‌دنبال این بودیم که سینماهای قدیمی از حالت تک‌سالنه خارج شوند.