اسطوره سازان تمدن ایرانی

این روزها سه فیلم انیمیشن«فهرست مقدس»،«راز سیاوش»و«کلیله و دمنه»روی پرده سینماها است و برای نخستین بار انیمیشن«فیلشاه» وارد بخش مسابقه جشنواره فجر شده.مجموعه این اتفاقات سرفصل گزارشی است تا سرنوشت انیمیشن درکشورمان و نیز کیفیت مهم ترین فیلم ها را مرور کنیم.
به یاد نمی آوریم سه انیمیشن همزمان روی پرده سینماها باشند. ظاهر این اتفاق می گوید می توان به تولید و اکران انیمیشن امیدوار بود و در طول سال بخشی از اکران را  به آن ها اختصاص داد. هر چند سه فیلم نام برده شده فروش کمی داشته اند اما آسیب شناسی اکران بحث جدایی است؛ فعلا به همین مقدار می توان دل خوش بود که فیلم های پویا نمایی جای در سینماها دارند.

 کشور ما در ساخت انیمیشن سابقه ای طولانی دارد ولی نتیجه مطلوب، دیر به دست آمده. مهم ترین عامل، عدم بهره مندی از امکانات است وگرنه در سال های اخیر استعداد ایرانی در خلق فیلم های با کیفیت (چه از نظر تکنیکال و چه قصه) ثابت شده. شاید برای تان جالب باشد که اولین انیمیشن سینمای کشورمان سال ۱۳۳۹ به نمایش درآمد:«موش و گربه» که یک فیلم کوتاه کودکانه است. اولین انیمشین بلند اکرانی بعد از انقلاب «ابراهیم درگلستان» که فقط یک روز اکران شد. می گویند کیفیت فیلم جایی برای دفاع باقی نمی گذارد. به مرور اوضاع بهتر شد کما این که در دهه هفتاد شاهد چند نمونه خوب مثل «شنگول و منگول» و «لی لی حوضک» بودیم. این فیلم ها در جشنواره های خارجی هم مورد توجه قرار گرفتند.در دهه هشتاد پیشرفت چشمگیر انیمیشن مشهود بود که پیش قراول این اتفاق «خورشید مصر» ساخته بهروز یغمائیان و شهرام خوارزمی است. 

راز سیاوش /محمد ربانی

محمد ربانی سراغ کهن الگوها رفته و داستانی از شاهنامه را در برابر قهرمان محبوب جهانی یعنی بن تن قرار داده. از نظر تکنیکال «راز سیاوش» اثری استاندارد است و از نظر قصه ، برغم ضعف هایی که دارد، مخاطب را سرگرم کند. ربانی قهرمان‌سازی بومی و جایگزین کردن شخصیت سیاوش به جای بن‌تن در بین کودکان، را مهم‌ترین هدف فیلمش دانسته است.ربانی تلاش خود را کرده اما از صنعت نوپای انیمیشن کشور ما توقع نمی رود، بن تن را شکست داد! راز سیاوش» بعد از 5 هفته کمتر از 110 میلیون تومان فروش داشته است. یکی از دلایل این اتفاق سانس و سالن های کم فیلم است که تاثیری مستقیم در ناکامی فیلم در گیشه دارد.

کلیله و دمنه /علیرضا توکلی بینا

داستان: حکایت های «کلیله و دمنه» گنیجه ناتمامی است که تا همیشه پتانسیل تبدیل به انیمیشن را دارند. توکلی نیا یکی از داستان ها را سینمایی کرده که بتازگی روی پرده رفته است. داستان فیلم درباره دو شغال به نام‌های کلیله و دمنه است که با حوادث تلخ و شیرینی در جنگل روبرو می‌شوند. علاقه آنها وارد شدن به دربار شیر است. وقتی به آنجا می‌رسند، نظاره‌گر عاقبت کارهای بد و خوب اطرافیان شیر مانند گرگ، کفتار و روباه می‌شوند. «کلیله و دمنه» بعد از یک هفته اکران ، حدود چهل میلیون تومان فروش داشته است. این فیلم  برنده جایزه ویژه هیأت داوران جشنواره اورآسیا ۲۰۱۷ شده و در چند جشنواره خارجی نامزد دریافت جایزه بوده است. 

رهایی از بهشت/علی نوری اسکویی

سال پیش«رهایی از بهشت» در جنشواره رونمایی شد و مورد توجه قرار گرفت. فیلم از دو تکنیک 2بعدی و 3بعدی به صورت همزمان بهره می برد که اولین بار است چنین در ایران مورد استفاده قرار می گیرد. داستان فیلم با زندگی شهید چمران در آمریکا و لبنان آغاز و سپس در ایران دنبال می‌شود که این سه بخش روایتی تازه از زندگانی او است. روایت فیلم در نهایت به جنگ تحمیلی رسیده و مخاطب تا لحظه شهادت چمران با وی همراه است. «رهایی از بهشت» هنوز اکران عمومی نشده است. این فیلم چندی پیش تندیس بهترین فیلم بلند انیمیشن را از جشن خانه سینما دریافت کرد. این جایزه مهر تائیدی است بر کیفیت فیلم چرا که یک جایزه کاملا تخصصی است.

شاهزاده روم /هادی محمدیان

یکی از بهترین انیمیشن های سینمایی کشورمان «شاهزاده روم» است. این فیلم هم از نظر تکنیکی چند سر و گردن از نمونه های دیگر می ایستد و هم داستان آن جذاب روایت می شود. «شاهزاده روم»داستان عاشقی و دلدادگی پرنسسی پاکدامن مسیحی به نام ملیکا را روایت می‌کند که از تبار پدر از نوادگان یشوعا وصی حضرت عیسی و از تبار مادر نواده قیصر روم است. او پس از آنکه به همسری امام یازدهم شیعیان در می‌آید، مادر منجی بشریت می شود. «شاهزاده روم» سال 94 روی پرده سینماها رفت و اکران موفقی داشت. این فیلم به فروش پنج میلیارد تومانی رسید که رقم چشمگیری است. 

جمشید و خورشید/بهروز یغماییان

کوروش یغماییان هم قصه «جمشید و خورشید» را جذاب روایت کرد و هم از نظر تکنیکال اثری رضایت مخاطبان را بدست آورد. او از امین حیایی و ترانه علیدوستی برای صدا پیشگی جمشید و خورشید استفاده کرد و پرویز پرستویی، حبیب رضایی، ثریا قاسمی و چنگیز جلیلوند بجای دیگر شخصیت ها حرف زدند. «جمشید و خورشید» 9 سال در نوبت اکران بود اما در زمان نمایش عمومی نه سالن به اندازه کافی در اختیار داشت و  نه تبلیغات آن مناسب بود. 

تهران 1500 / بهرام عظیمی

یکی از پر سر و صداترین انیمشین های چند سال اخیر است که ساخت آن حدود پنج سال طول کشید. بهرام عظیمی برای روایت فیلمش به سال 1500 رفت و از ستاره های سینمایی بهره برد؛ مثل مهران مدیری، هدیه تهرانی، بهرام رادان و گوهر خیراندیش و.. کارگردان چهره آن ها را کارتونی کرده بود و خودشان بجای کاراکتر خود حرف می زدند. این تهمید به مذاق مخاطبان خوش آمد و فیلم بیش از سه میلیارد فروش کرد.   

رستم و سهراب/: داریوش دالوند

کیانوش دالوند داستان معروف رستم و سهراب را انتخاب کرد تا قهرمان اسطوره ای ما این گونه در قالب انیمیشن جان بگیرد. تنها تفاوت فیلم با داستان، به پایان آن بر می گردد که سهراب توسط رستم کشته نمی شود. «رستم و سهراب» اکران موفقی نداشت و نتوانست به فروشی که عوامل پیش بینی می کردند دست یابد.

۹:۲۰ دقیقه در بوشهر/ محمد امین همدانی

داستان:  «9 و 20 دقیقه در بوشهر» با نگاهی به مسائل سیاسی و موضوع انرژی هسته ای ساخته شده. فیلم روایتگر کاروان حمل سوخت بوده که این کاروان قرار است در ساعت 9:20 سوخت نیروگاه هسته ای بوشهر در تحویل این نیروگاه بدهند. از نقاط مثبت این انیمیشن استفاده از FULL HD و همچنین برای اولین بار استفاده از تکنیک موشن کپچر است. فیلم در جشنواره سی و یکم رونمایی شد اما فرست اکران بدست نیاورد.

قلب سیمرغ/ زنده یاد وحید نصیریان

زنده یاد وحید نصیریان از داستان‌های کهن استفاده کرده و با تلفیق آن ها به یک قصه جدید رسیده.در این انیمیشن حمید فرخ نژاد در نقش رخش، رضا کیانیان در نقش شیرداد،الهام پاوه نژاد در نقش سیمرغ و هما و پرویز پورحسینی در نقش سپنتا حضور داشتند. «قلب سیمرغ» فقط یک اکران جشنواره ای داشت و هنوز فرصت نمایش عمومی بدست نیاروده است.  

خورشید مصر/بهروز یغماییان

«خورشید مصر» بر اساس داستان تاریخی یوسف پیامبر(ع)، برای گروه سنی نوجوان ساخته شده. فیلم از نظر تکنیکال به پای آثار چند سال اخیر نمی رسد اما قصه جذاب آن برگ برنده اش است. فیلم در جشنواره کودک تندیس ویژه هیات داوران را بدست آورد. 

فیلشاه/ هادی محمدیان

علاوه بر اکران سه فیلم ،یک اتفاق مهم دیگر هم رخ داده و آن حضور یک انیمیشن در بخش مسابقه جشنواره فجر برای نخستین بار است. «فیلشاه» محصول جدید گروه هنر پویا پس از انیمیشن پرطرفدار «شاهزاده روم» است و بر اساس تیزری که منتشر شده با یک فیلم با کیفیت روبرو هستیم.