اسطوره سازان تمدن ایرانی

این از جادوهای سینماست که مثلا فکر می‌کنیم جشنواره‌ی فیلم کارلووی واری موجب شده شهر کارلووی واری در جهان شناخته شود، درحالی‌که حتا چند قرن قبل از آن‌که فیلم و صنعت سینما وجود داشته باشد، این شهر به‌دلیل شرایط جغرافیایی خود، از شهرت و اهمیت در قلب اروپا برخوردار بوده است.

شهر کارلووی‌واری، مرکز استانی به همین نام، در شمال غربی جمهوری چک، در فاصله‌ی 130 کیلومتری از پراگ و در فاصله‌ی کمی از کشور آلمان قرار دارد. کشور چک آب و هوای معتدلی دارد که البته تابستان‌های به‌نسبت گرم و زمستان‌های به‌نسبت سردی برای آن ایجاد می‌کند. در فصل بهار و تابستان مسیر زمینی دسترسی به این شهر، از هر طرف، ازجمله از سمت پراگ، بسیار سرسبز و دل‌انگیز است.  13 چشمه‌ی اصلی و حدود 300 چشمه‌ی کوچک در این شهر جنگلی قرار دارد که تعدادی از آن‌ها برای نوشیدن آزاد در نقاط مختلف شهر، قابل دسترسی هستند. برای این منظور هم لیوان‌های سرامیکی تخت، با نی‌های طراحی شده در بدنه‌ و دسته‌ی آن‌ها برای نوشیدن، در فروشگاه‌های صنایع دستی و یادگاری‌فروشی‌های کارلووی واری عرضه می‌شوند.

این شهر کوچک، از شهرهای قدیمی اروپاست که معنای نام آن نیز «حمام چارلز» (چارلز چهارم، پادشاه بوهمیا و امپراتور مقدس روم) است. او در در قرن چهاردهم میلادی آاین شهر را بنا نهاد. شهرت شهر بیشتر به‌خاطر چشمه‌های آب گرم و معماری رنگارنگ و غریب آن است که همین دلایل، آن‌را به یک مقصد توریستی محبوب در قرن ۱۸ با مهمانان بعضا بنامی چون تزار پتر کبیر، امپراتور فرانتس ژوزف من، بتهوون، واگنر، برامس، تولستوی، ولفگانگ، گوته، شیلر و مارکس تبدیل کرد. گفته می‌شود مظفرالدین شاه قاجار هم در سفر به اروپا با انگیزه‌ی درمانی از چشمه‌های آب گرم این شهر استفاده کرده است.

این شرایط برای کارلووی واری ادامه داشته تا آن‌که بازدیدها و اقامت‌های توریستی در طول جنگ‌های جهانی به‌طور کامل متوقف و از شکوه این شهر که در سمت مرز شرقی آلمان قرار دارد، کاسته شد. در این شرایط، مسؤولان شهری و کشوری به فکر افتادند که با برگزاری یک جشنواره‌ی فیلم، رونق از دست رفته را به کارلووی واری برگردانند. جشنواره‌ی فیلم کارلووی واری که اکنون به‌عنوان دومین جشنواره‌ی تاریخ اروپا و یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی مرکز اروپا، بیش از نیم قرن قدمت دارد، بزرگ‌ترین جشنواره‌ی فیلم در جمهوری چک و سال‌ها بزرگ‌ترین جشنواره در شرق اروپا بوده است. این جشنواره درواقع از جشنواره‌های معتبر سری آ در مرکز و شرق اروپا است که آن‌را با جشنواره‌های کن، برلین، ونیز، سن سباستین، مسکو، مونترال، شانگهای و توکیو، در یک گروه‌بندی می‌دانند.

نخستین دوره‌ی جشنواره، دو سال پس از پایان یافتن جنگ جهانی دوم، در ۱۹۴۶ به شکل غیر رقابتی برگزار شد. از سال ۱۹۴۸ به جشنواره‌ای رقابتی تبدیل شد و جایزه‌ب گوی بلورین نیز در همان سال به‌وجود آمد. اکنون نیز در دو بخش رقابتی و غیر رقابتی برگزار می‌شود و پنج جایزه‌ی بهترنی فیلم، ویژه‌ی هیات داوران، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگری مرد و بهترین بازیگری زن دارد. این جشنواره از سال ۱۹۵۹ به بعد، در سال‌های حکومت بسته‌ی کمونیستی، هر دو سال یک‌بار با جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو به‌صورت یک سال در میان برگزار شده و از سال ۱۹۹۴ تاکنون به صورت سالانه برگزار می‌شود و در ابتدای تابستان هر سال، 11 روز پررونق را برای این شهر کوچک رقم می‌زند. البته خیلی از آن‌ها که از کشورهای دیگر به این جشنواره می‌روند، قطعا یکی از انگیزه‌هایشان، فضای دنج و جذاب همین شهر کوچک توریستی است.

کارلووی واری شهر کوچکی است با پنجاه و چند هزار نفر جمعیت و امکانات محدود؛ اما به هر حال، هنوز همان هویت چند قرنه‌ی خود را داراست؛ جایی برای یک رهایی آرام از زندگی دنیای مدرن و ماشینی.

علیرضا بهرامی – ایسنا