اسطوره سازان تمدن ایرانی

شایسته است به سوژه‌‌هایی که از دل تاریخ پرشکوه ارتش جمهوری اسلامی ایران بیرون کشیده می‌شود با کمیت و کیفیت بیشتری پرداخته شود.

 احتمالا بسیاری از ما لفظ حماسه را با حماسه‌سرایی شاهنامه فردوسی می‌شناسیم. شاعری که سلحشوری و پهلوانی را به زیباترین شکل سروده است و شاهنامه را برای مردمان فارسی زبان به یادگار گذاشته تا الگویی از خلق  حماسه در قالب هنر را به یادگار نهاده است. اما در تاریخ سرزمین ما بسیاری از قهرمانان ملی حماسه‌های فراوانی خلق کرده‌اند، اما این حماسه‌ها در گوشه‌ای متروکه مانده تا مگر هنرمندی به سراغ آن رود و به مانند فردوسی آن‌ها را به قاب هنر تبدیل کنند.

اما اینجا سخن ما درباره هنرهایی است که در قالب تصویر هستند و تجلی آن‌ها در سینما و تلویزیون است. سوال اینجاست که سینماگران تا چه حد توانسته‌اند تاریخ سلحشوران و پهلوانان ایران را به قاب تصویر بکشند. یکی از گنجینه‌های استخراج حماسه جهت مبدل کردن آن به هنر، سیره قهرمانان ارتش جمهوری اسلامی ایران از سالهای پس از انقلاب اسلامی تا امروز است. حتی می‌توان ماده خام ساخت یک فیلم سینمایی بسیار جذاب را از حادثه 19 بهمن1357  و بیعت همافران ارتش با امام راحل، استخراج کرد.

بعد از انقلاب اسلامی و در سالهای دفاع‌مقدس هم ارتش خدمات بسیاری به کشور کرد و عملیات‌های کم نظیری را انجام داد که برخی از آن ها مثل عملیات «اچ 3 »، موضوع ساخت برخی از فیلم‌های سینمایی و تولیدات تلویزیونی مانند فیلم سینمایی «عملیات اچ 3» بود. علاوه بر این بسیاری از ارتشیان، شخصیت‌های والا، برجسته و مهم تاریخی بوده‌اند که هنرمندان از جایگاه و نقش مهم آن‌ها غافلند؛ این در حالی است که سیره مکتوب و غیرمکتوب این بزرگان، در گوشه‌ای دنج و دورافتاده قرارگرفته که متاسفانه محل رجوع سازندگان آثار نمایشی نبوده است.

فراموش نکنیم که سریالهای تلویزیونی مثل مجموعه «سیمرغ» که در اوایل دهه هفتاد با روایت زندگی غیورمردانه شهید کشوری و شهید شیرودی تا چه میزان ‌توانست رضایت مخاطب را از دیدن فداکاری‌های قهرمانان هموطن خود جلب کند. در سالهای بعد نیز «شوق پروازِ» یدالله صمدی، شهید عباس بابایی را بیش از پیش به مردم کشورمان شناساند و از آن به بعد هر گاه که اسم این شهید سترگ می‌آید، چهره شهاب حسینی به ذهن تصویر می‌شود. سریال «شوق پرواز» هم توانست مخاطب قابل توجهی برای خود جلب کند و در نظرسنجی‌های صداوسیما به عنوان بهترین سریال ژانر دفاع مقدس شناخته شود.

اما چند سالی می‌شد که روایت خلق حماسه ارتشیان غیور کم رنگ شده بود و قاب سینما و تلویزیون به روایت قهرمانی ارتش مزین نبود. شاید فیلم «منصور» تولید سال 1399 که تصویری از بخشی زندگی شهید منصور ستاری را به تصویر کشید، توانست مجددا باب ورود به زندگی قهرمانان ارتش را باز کند. در ادامه اما طی چند ماه اخیر هم فیلم سینمایی «آسمان غرب» به اکران رسیده است که درباره حیات مبارک شهید شیرودی ساخته شده است و متاخرترین اثری است که درباره پهلوانان ارتش ساخته شده است.

 اما درباره پرداخت سینمایی و تلویزیونی به سوژه‌هایی درباره ارتش جمهوری اسلامی ایران چند ملاحظه جدی وجود دارد.

 ابتدا نیاز است سوژه‌های ناب توسط فیلم‌سازان شناسایی شود و از طرف دیگر ارتش به عنوان یکی از نیروهای پاسدار حریم کشور، با تعامل مناسب با هنرمندان، شرایط به ثمر نشستن این آثار را فراهم کند. به هر حال هر کدام از بخشهای نظامی و امنیتی، ضوابط و قواعد خاصی دارند، اما نیاز است برای اینکه مردم سرزمین ایران نیروهای فداکار تامین‌کننده امنیت و آرامش خود را بیشتر بشناسند؛ از این رو بایستی راه ساخت اثر هنری آسان شود و امکانات و اطلاعات لازم در اختیار هنرمندان قرار گیرد.

در ارتش جمهوری اسلامی قهرمانانی که بتوانند موضوع ساخت باکیفیت‌ترین و جذاب‌ترین آثار هنری باشند بسیارند. از جمله کسانی که در این لیست بلندبالای شهدای قهرمان ارتش وجود دارد، می‌توان از شهید غلامرضا چغاروند نام برد. این شهید بزرگوار که دوره‌های خلبانی را در کشور آمریکا دیده بود، بعد از انجام عملیات و مجروح شدن کمک خلبان خود، به اجبار در فرودگاه دشمن فرود آمد و به این دلیل که حاضر نشد به ساحت امام راحل توهین کند، توسط رژیم بعثی به شهادت رسید. شهید علی اقبالی دوگاهه هم یکی از خلبان‌های شاخصی است که با فاصله کمی از انقلاب اسلامی در موصل به شهادت رسید و زندگی پر فراز و نشیبش می‌تواند داستان یک سریال و یا یک فیلم سینمایی جذاب باشد.

تا اینجا سخن ما از روایت‌هایی از ارتش بود که قریب به اتفاق آنان به نیروی هوایی ارتش اختصاص داشت. این درحالی است که نیروی زمینی و دریایی ارتش از نگاه هنرمندان مغفول مانده است و در قاب تلویزیون و سینما اثری در رابطه با آن ها ندیده و یا کم دیده‌ایم.

شایان ذکر است که مخاطب سینما و تلویزیون تشنه مشاهده آثار باکیفیتی است که یک قهرمانی واقعی در آن اثر به تصویر کشیده می‌شود. در چنین وضعیتی شایسته است تا به سوژه‌‌هایی که از دل تاریخ پرشکوه ارتش جمهوری اسلامی ایران بیرون کشیده می‌شود با فاصله زمانی کمتر و به تعداد بیشتری پرداخته شود. متاسفانه هر چند سال یکبار شاهد ساخت اثری با کیفیت درباره قهرمانی ملی هستیم که در قالب سینما و تلویزیون ساخته و پرداخته می‌شود.